Praca i zabezpieczenie społeczne 06/2022

W artykule omawiane są węzłowe problemy związane z implementacją do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2019/1937 Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, która wprowadza jednolite dla całej Unii Europejskiej zasady ochrony sygnalistów. Bezskuteczny upływ przewidzianego w dyrektywie terminu jej wdrożenia stał się przyczynkiem do oceny charakteru zawartych w niej przepisów prawa wtórnego Unii Europejskiej, co może mieć znaczenie także przy późniejszych sporach związanych z potencjalnymi zarzutami nieprawidłowej transpozycji omawianego aktu prawnego. Analizie poddano także problem zawartej w projekcie ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa propozycji ukształtowania zakresu przedmiotowego zgłoszenia warunkującego ochronę, który to zakres nie uwzględnia zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej, akcentowanych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Podjęte w artykule rozważania dotyczą też zagadnienia deficytu projektowanych w ustawie środków ochrony prawnej sygnalistów.

Celem artykułu jest dokonanie analizy ustawodawstw wybranych państw Unii Europejskiej w kontekście implementacji dyrektywy 2019/1152. Autorka koncentruje się na tych postanowieniach dyrektywy, które mają służyć polepszaniu standardów ochrony pracowników świadczących pracę na wezwanie. Podejmuje również próbę sformułowania wniosków dotyczących implementacji dyrektywy do polskiego porządku prawnego.

Efektywność inwestycyjna dodatkowych planów emerytalnych a czynniki makroekonomiczne

The adequacy of old-age pension systems depends on the efficiency of retirement plans offered to individuals. The purpose of this study was to identify which macroeconomic factors influence the investment efficiency of voluntary pension funds and employee pension funds in Poland. We verified whether there is any relationship between the rates of return of voluntary and employee pension funds and selected macroeconomic factors. We found that nominal and real rates of return of employee pension funds depend on the WIG rate of return. In case of voluntary pension funds higher nominal rates of return resulted from both more aggressive investment policy and better competencies of asset managers. The research findings are relevant for social policy as they provide useful information how to tailor investment policy of supplementary pension plans to better achieve the social and economic goals of the old-age pension system.

Adekwatność systemu emerytalnego zależy od efektywności planów emerytalnych, w których uczestniczą osoby indywidualne. W artykule zbadano, które czynniki makroekonomiczne miały wpływ na efektywność inwestycyjną dobrowolnych funduszy emerytalnych oraz pracowniczych funduszy emerytalnych w Polsce. Sprawdzono, czy istnieją zależności pomiędzy stopą zwrotu wymienionych planów a wybranymi wskaźnikami makroekonomicznymi. Ustalono, że nominalne i realne stopy zwrotu pracowniczych funduszy emerytalnych są dodatnio skorelowane z wartością indeksu WIG, a najwyższe nominalne stopy zwrotu osiągnęły dobrowolne fundusze emerytalne charakteryzujące się zarówno bardziej agresywnym portfelem inwestycyjnym, jak i lepszymi kompetencjami zarządzających. Wyniki analizy dostarczają cennych wniosków dla polityki społecznej w obszarze definiowania polityki inwestycyjnej planów emerytalnych, tak aby skuteczniej osiągać cele społeczne i ekonomiczne stawiane przed systemem emerytalnym.

Sektor transportu drogowego w Polsce jest niezwykle ważną częścią naszej gospodarki. Wprowadzane w kilku etapach zmiany w ramach pakietu mobilności w dużym stopniu odbiją się na sytuacji ekonomicznej polskich przewoźników. Pakiet ten zawiera szereg regulacji odnoszących się zarówno do konkurencyjności przedsiębiorstw transportowych w Unii Europejskiej, jak i do polepszenia warunków pracy kierowców. Celem artykułu jest przedstawienie nowych unormowań dotyczących czasu pracy kierowców transportu międzynarodowego wynikających z pakietu mobilności.

Autor omawia przyczyny i skutki zniesienia z dniem 20 kwietnia 2022 r. rozwiązania stosunku pracy jako warunku nabycia prawa do emerytury pomostowej i zastąpienie go konstrukcją zawieszenia prawa do emerytury, znaną z emerytury powszechnej. Wskazuje na zmianę, która przypadkowo pozbawiła rekompensaty część zainteresowanych, a w odniesieniu do emerytury pomostowej nie doprowadziła do istotnej poprawy sytuacji osób, które chcą z niej skorzystać. Na tym tle proponuje możliwe do zastosowania rozwiązania oraz formułuje wymogi, które w przyszłości powinien uwzględnić ustawodawca dokonując recepcji konstrukcji prawnych.

Sprawy dotyczące molestowania seksualnego należą do najrzadziej zgłaszanych, mimo obowiązujących od wielu lat przepisów umożliwiających dochodzenie odszkodowania z tego tytułu. Analiza orzecznictwa sądów powszechnych pokazuje jednak, że molestowanie seksualne pojawia się w innych sprawach, np. dotyczących bezpodstawnego wypowiedzenia umowy o pracę, przywrócenia do pracy czy mobbingu. Autorka rekonstruuje sposób rozumienia i ocenę molestowania seksualnego przez sądy, jak również reakcje pracodawców i otoczenia osób, które doświadczyły tej formy przemocy seksualnej.

Autorka omawia uchwałę Sądu Najwyższego sprowokowaną rozbieżnością orzecznictwa w zakresie oceny skutków prawnych opłacenia składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność w niepełnej wysokości (w wysokości niższej niż należna) — uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 10 lutego 2022 r., III UZP 10/21.