Kilka uwag o (nie)konstytucyjności „składki” zdrowotnej po „Polskim Ładzie”

Przedmiotem niniejszego opracowania jest omówienie wątpliwości dotyczących zgodności ukształtowania przepisów regulujących wysokość i podstawę wymiaru tzw. składki na „ubezpieczenie” zdrowotne jako szczególnej daniny publicznej z wybranymi konstytucyjnymi standardami. Chodzi w szczególności o obciążenie „składką”, bez żadnych ograniczeń, dochodów ze wszystkich tytułów ubezpieczeniowych (zasada uniwersalności składki) w kontekście zasady solidarności społecznej (art. 2 Konstytucji). Uniwersalność „składki” zostanie także omówiona wobec ograniczoności ustawowej gwarancji zarówno na tle art. 47 (autonomia jednostki), jak i w świetle zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji) oraz zakazu naruszania istoty prawa własności (art. 64 ust. 3 Konstytucji). Ponadto przedstawione zostaną wątpliwości dotyczące zróżnicowania podstawy wymiaru „składki” dla różnych grup ubezpieczonych oraz zróżnicowania stopy „składki” przedsiębiorców w zależności od ich statusu podatkowego w kontekście art. 32 ust. 1 w związku z art. 68 ust. 2, art. 84 i art. 2 Konstytucji.

Bibliografia/References

Antonów, K. (2022). Równość i solidarność w powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym na tle zmian w finansowaniu opieki zdrowotnej od dnia 1 stycznia 2022 r., Roczniki Administracji i Prawa XXII (3).

Dębowska-Romanowska, T., Nowak, T. (2016). Komentarz do art. 84. W: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, M. Safjan, L. Bosek (Red.), C.H.Beck.

Dowgier, R. (2009). Konstytucyjne podstawy stanowienia prawa podatkowego w Polsce. W: Konstytucyjno-ustawowa regulacja stosunków społecznych w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Białoruś, J. Matwiejuk (Red.), Temida 2.

Duda, M.A. (2010). Wpływ zasady proporcjonalności na proces kształtowania powszechnego obowiązku podatkowego. W: Konstytucyjne uwarunkowania tworzenia i stosowania prawa finansowego i podatkowego, Lewkowicz P. J., Stankiewicz J. (Red.), Temida 2.

Huchla, A. (2010). Ciężary i świadczenia publiczne a podatki w świetle art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W: Konstytucyjne uwarunkowania tworzenia i stosowania prawa finansowego i podatkowego, P.J. Lewkowicz, J. Stankiewicz (Red.), Temida 2.

Huster, S. (2016). Sprawiedliwość (społeczna) w niemieckim ustawowym ubezpieczeniu zdrowotnym. W: Konstytucyjnoprawne wytyczne dla konstruowania systemów opieki zdrowotnej w Niemczech i w Polsce, D.E. Lach (Red.). Wydawnictwo UJ.

Iżycka-Rączka, M. (1999). Składki na ubezpieczenie zdrowotne, Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych, 6.

Jończyk, J. (2001). Prawo zabezpieczenia społecznego. Zakamycze.

Jończyk, J. (2007). Składka na ubezpieczenie zdrowotne, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 8.

Kirchhof, F. (1992), Das Solidarprinzip im Sozialversicherungsbeitrag. W: B. Schulin (Red.), Sozialfinanzverfassung: 5. Sozialrechtslehrertagung 6. bis 8. März 1991 in Göttingen. Wiesbaden.

Krzeczkowski, K. (1936). Idee przewodnie ubezpieczeń społecznych. Instytut Spraw Społecznych.

Lach, D. E. (2021). Funkcja pilotująca pomocy społecznej a typizacja systemów świadczeniowych prawa socjalnego. W: Prawo pracy i prawo socjalne. Teraźniejszość i przyszłość. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Herbertowi Szurgaczowi, R. Babińska-Górecka, A. Przybyłowicz, K. Stopka, A. Tomanek (Red.). E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Lach, D.E. (2010). Nabycie prawa do świadczeń opieki zdrowotnej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 11.

Lach, D. E. (2014). O solidarności społecznej w „ubezpieczeniu zdrowotnym”. W: M. Skąpski, K. Ślebzak. Aksjologiczne podstawy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Ars boni et aequi Przedsiębiorstwo Wydawnicze.

Lach, D. E. (2009). Powiernicza technika realizacji zabezpieczenia społecznego (na przykładzie ubezpieczenia zdrowotnego), Państwo i Prawo, 3.

Lach, D. E. (2017). Powszechne prawo do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 2.

Lach, D. E. (2011a). Prawny paradygmat opieki zdrowotnej a stosunek „ubezpieczenia zdrowotnego” i jego charakter prawny. W: Z zagadnień prawa pracy i prawa socjalnego. Księga jubileuszowa Profesora Herberta Szurgacza, Z. Kubot, T, Kuczyński (Red.). Difin.

Lach, D. E. (2024). Udzielanie i finansowanie terapii spoza katalogu świadczeń gwarantowanych w niemieckim ubezpieczeniu zdrowotnym, „Diametros”. DOI 10.33392/diam.1932

Lach, D.E. (2011b). Zasada równego dostępu świadczeń opieki zdrowotnej, Wolters Kluwer.

Malanowski, A. (1999). Ubezpieczenia zdrowotne – znaki zapytania i wątpliwości, Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych, 5.

Marusik, J. (2018). Konstytucyjne zasady sprawiedliwości, równości i powszechności opodatkowania a system ulg, zwolnień, odliczeń, kwot wolnych i kosztów w podatku dochodowym, Studia BAS, 2(54).

Moliner, A.M., Waligóra, J. (2017). The European Union Policy in the Field of Rare Diseases. W: Rare Diseases Epidemiology: Update and Overview, M. Posada de la Paz, D. Taruscio, S. Groft (Red.), Springer.

Nykiel, W., Mariański, A. (2016). Komentarz do art. 217. W: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, M. Safjan, L. Bosek (Red.). C.H.Beck.

NIK, (2024). Informacja o wynikach kontroli. Zmiany podatkowe w ramach Polskiego Ładu oraz tarcz antyinflacyjnych, KBF.430.1.2024, Nr ewid. 9/2024/P/23/010/KBF, Warszawa.

Pietrasz, P. (2022). Ciężary i świadczenia publiczne, o których mowa w art. 84 Konstytucji RP: kilka uwag na temat zakresu przedmiotowego. W: Srebrna księga jubileuszowa upamiętniająca XXV-lecie Wydziału Prawa i Administracji: salius publica suprea lex, R.A. Stefański (Red.), Oficyna Wydawnicza.

Ślebzak, K. (2020). Zasady prawa ubezpieczeń społecznych. W: A. Wypych-Żywicka (Red.), System prawa ubezpieczeń społecznych. Część ogólna. Wolters Kluwer.

Szubert, W. (1987). Ubezpieczenie społeczne. Zarys systemu. PWN.

Szydło, M. (2016). Komentarz do art. 31. W: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, M. Safjan, L. Bosek (Red.), Warszawa.

Włodarczyk, W.C. (1998). Reforma opieki zdrowotnej w Polsce. Studium polityki zdrowotnej, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”.

Zaradkiewicz, K. (2016). Komentarz do art. 64. W: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, M. Safjan, L. Bosek (Red.), C.H.Beck.