Mediacja w prawie pracy — fikcja czy fakt?
Mediacja należy do jednej z bardziej znanych form rozwiązywania konfliktów. Odformalizowana formuła postępowania, skoncentrowanie na strony, szybkość i niskie (względem postępowania sądowego) koszty powinny przemawiać za szerokim zastosowaniem tego narzędzia. Niestety, mediacja wciąż pozostaje narzędziem bardziej obecnym w dyskursie aniżeli w praktyce. Niska popularność mediacji odnosi się również do prawa pracy. Dziwi to tym bardziej, że charakter relacji zachodzących w prawie pracy jest gruntem, na kanwie którego może być z powodzeniem stosowana mediacja. W dorobku prawa pracy znane są komisje rozjemcze, w kodeksie pracy ustawodawca sugeruje również polubowne rozwiązywanie konfliktów, samej gałęzi przypisuje się z kolei funkcję ireniczną. Wszystko to może świadczyć o powodzeniu mediacji w prawie pracy. Powyższe okoliczności skłoniły autora do analizy obowiązujących przepisów w celu ustalenia czy utrudniają one stosowanie mediacji w prawie pracy. Autor omawia takie kwestie jak umowa o mediację w sprawach pracowniczych, wpływ mediacji na bieg terminów i zdatność ugodową. W literaturze przedmiotu od dawna formułowane są też postulaty o wprowadzenie pewnych zmian, które mogą się przyczynić do popularyzowania mediacji. Konieczne jest zatem zbadanie czy ustawodawca podejmuje właściwe działania w tym zakresie. Dodatkowym przyczynkiem dla powstania artykułu jest również planowana nowelizacja dotycząca mediacji. Proponowane w projekcie rozwiązania są tłem w prowadzonych rozważaniach. Impulsem dla powstania artykułu jest też próba pobudzenia dyskusji i poszukiwania rozwiązań zachęcających do mediacji w sprawach pracowniczych.
Bibliografia
Bibliografia/References
Antolak-Szymanski, K. (2015). Perspektywa rozwoju mediacji w sprawach pracowniczych. W. A. Góra-Błaszczykowska i K. Antolak-Szymanski (red.), Pozasądowe sposoby rozwiązywania sporów pracowniczych (s. 46–114). Warszawa: Dom wydawniczy Elipsa.
Baran, K. W. (2006a). Ugody zawarte przed mediatorem w sprawach z zakresu prawa pracy. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej, 119-125.
Baran, K. W. (2006b). Mediacja w sprawach z zakresu prawa pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2), 2–6.
Baran, K. W. i Wujczyk, M. (2015). Z problematyki ugód w sprawach z zakresu prawa pracy. W. A. Góra-Błaszczykowska i K. Antolak-Szymanski (red.), Pozasądowe sposoby rozwiązywania sporów pracowniczych (s. 44–63). Warszawa: Dom wydawniczy Elipsa.
Bentkowska, M. (2014). Procedura alternatywnego rozwiązywania sporów sądowych w Stanach Zjednoczonych. Krytyka Prawa, (6), 149-163. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.44
Bogdzio, R. i Kaczmarek, M. (2021). Mediacja w sprawach pracowniczych. W. C. Rogula i A. Zemke-Górecka (red.), Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika (s. 439–447). Warszawa: Wolters Kluwer.
Broniewicz, W. (1983). Glosa do wyroku SN z dnia 3 grudnia 1981 r., I PRN 106/81. Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych, (10), poz. 21, 500–502.
Dolniak, P. (2018). Zwrot kosztów sądowych w przypadku zawarcia ugody. Palestra, (10), 67-73.
Dzienisiuk, D. M. i Latos-Miłkowska, M. (2011). Mediacja a specyfika spraw z zakresu prawa pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (1), 19-27.
Ereciński, T. (2016) W: T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Lex/el.
Fik, P. i Staszczyk, P. (2017). Kolejny wymóg formalny pozwu — oświadczenie o próbie pozasądowego rozwiązania sporu. Przegląd Prawa Handlowego, (2), 48-52.
Godlewska-Bujok, B. (2017). Konflikt jako immanentna cecha stosunku pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne. (9), 2-6.
Góra-Błaszczykowska, A. (2015). Perspektywa rozwoju mediacji w sprawach pracowniczych. W. A. Góra-Błaszczykowska i K. Antolak-Szymanski (red.), Pozasądowe sposoby rozwiązywania sporów pracowniczych (s. 9–20). Warszawa: Dom wydawniczy Elipsa.
Jakubiak-Mirończuk, A. (2008). Zmiany zachodzące w charakterze form alternatywnego rozwiązywania sporów sądowych — rozwój idei „zarządzania sporem”. Kwartalnik ADR, (4), 1-31.
Jakubiak-Mirończuk, A. i Stachura, M. (2017). Alternatywne i polubowne sposoby rozstrzygania sporów na gruncie przepisów Kodeksu postepowania cywilnego. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
Jaśkowski, K. i Maniewska, E. (2021). Kodeks pracy. Komentarz. Lex/el. https://doi.org/10.33226/0032-6186.2021.2.8
Jurewicz-Bakun, K. (2021). Mediacja jako jedna z form rozwiązywania sporów w indywidulanym prawie pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3), 41-48. https://doi.org/10.33226/0032-6186.2021.3.6
Kalisz, A. i Zienkiewicz, A. (2009). Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
Majewski, A. i Mularczyk, K. (2010). Mediacja jako ADR w prawie pracy. Kwartalnik ADR, (3), 45-63.
Marszałkowska-Krześ, E. (2021). W: E. Marszałkowska-Krześ (red.), Kodeks postepowania cywilnego. Komentarz. Legalis.
Marszycki, K. (22.04.2020). Społeczny wymiar mediacji. Pozyskano z https://mediatorzy-polscy.eu/blog/spoleczny-wymiar-mediacji/
Mądrzycki, B. i Pękala, M. (2019). Specyfika sytuacji konfliktowych w indywidualnym prawie pracy. Polityka Społeczna, (3), 25-32.
Morek, R. (2006). Mediacja i arbitraż. Komentarz. Warszaw: C.H.Beck.
Olszewski, J. (2014). Kierunki reformy prawa mediacji. Kwartalnik ADR, (4), 5-11.
Opinia Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” o projekcie z dnia 14 grudnia 2020 r. ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DLPC-V. 4190.1.21). https://www.iustitia.pl/dzialalnosc/opinie-i-raporty/4150-opinia-stowarzyszenia-sedziowpolskich-iustitia-o-projekcie-z-dnia-14-grudnia-2020-r-ustawy-o-zmianie-ustawy-kodeks-postepowania-cywilnego-oraz-niektorych-innych-ustawdlpc-v-4190-1-21
Prusinowski, P. (2013). Ugodowe zakończenie sporu. W. Z. Góral (red.), Rozstrzyganie indywidualnych sporów ze stosunku pracy (s. 180–189). Warszawa: Wolters Kluwer Polska SA.
Sobolewski, P. (2007). Skutki prawne umowy o mediacje. Przegląd Prawa Handlowego, (8), 34-38.
Zieliński, T. (1986). Prawo pracy. Zarys systemu. Cześć III. Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Żaczkiewicz-Zaborska, K. (20.03.2021), Długie procesy? MS chce przymusowej mediacji, a adwokatura kar za niezasadne posłanie klienta do sądu. https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/rzad-chce-przymusowej-mediacji,507207.html