Ocena efektywności działalności inwestycyjnej otwartych funduszy emerytalnych w latach 2010–2022

Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) wprowadzone w1999 roku do polskiego modelu systemu emerytalne go zmieniły postrzeganie oszczędzania na przyszłą emeryturę, wraz z nimi zaczęto upowszechniać system zdefiniowanej składki. Zakres zmian, koszty wdrażania nowego systemu oraz rzeczywiste i spodziewane wyniki OFE wzbudzały wiele społecznych emocji. W artykule przedstawiono charakterystykę otwartych funduszy emerytalnych i wprowadzanych zmian na przestrzeni okresu ich funkcjonowania. Analiza efektywności inwestycyjnej OFE obejmuje porównanie wyników finansowych OFE na tle zmienności indeksu WIG20 oraz 10 letnich obligacji skarbowych. Zakres czasowy badań ustalono na lata 2010–2022. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że notowania funduszy OFE podlegają trendom zgodnym z trendami 10 letnich obligacji, ale ich zmienność jest w stosunku do obligacji znacząca i zależna od zmienności indeksu WIG20. Skłania to do pytań związanych z ryzykiem inwestycyjnym, na jakie narażone są wyniki OFE. Dlatego też złożono propozycje dalszego rozwoju OFE.

Bibliografia/References

Ancyparowicz, G. (2021). Finansowe i społeczne aspekty prywatyzacji oszczędności emerytalnych. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 26(75), 5–21. DOI 10.22630/PEFIM.2021.26.75.9

Antonów, K. (1999). Otwarte fundusze emerytalne w systemie zabezpieczenia emerytalnego w Polsce. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 11, 10–15.

Barr, N. & Diamond, P. (2006). The economics of pensions. Oxford Review of Economics Policy, 22(1), 15–39.

Błaszczyk, B. (2020). Filar kapitałowy w polskim systemie emerytalnym. Od OFE do PPK. Gospodarka Narodowa, 301(1), 9–54. DOI: https://doi.org/10.33119/GN/116616

Błaszczyk, B. & Nawrot, W. (2007). Postępy w prywatyzacji w Polsce w latach 1991–2006 a sektor niesprywatyzowany, [w:] Zmiany w polskich przedsiębiorstwach. Własność, Restrukturyzacja, Efektywność, Raporty CASE, nr 70, Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.

Bugaj, R. (2018). Polska reforma zabezpieczenia na starość. Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa.

Chybalski, F. (2014). Zmiany w polskim systemie emerytalnym a.d. 2014: diagnoza i perspektywy. Optimum. Studia ekonomiczne, 4(70), 135–149. DOI:10.15290/ose.2014.04.70.11

Dec, P. (2018). Pomoc publiczna w restrukturyzacji przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

Dybał, M. (2014). Finansowanie okresu przejściowego w systemie emerytalnym. Optimum. Studia Ekonomiczne, 1(67), 58–70. DOI 10.15290/ose.2014.01.67.05

Fandrejewska, A. (dostęp 06.06.2023). Koniec wspólnego ubezpieczeniowego wora, Rzeczpospolita, https://www.rp.pl/artykul/716065-Koniec wspolnego-ubezpieczeniowego-wora.html.

Góra, M. (2003). System emerytalny. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Góra, M. (2011). Dyskusja dotycząca systemu emerytalnego – Błędna identyfikacja problemów, błędna diagnoza. Analizy, Biuro Analiz Sejmowych, 2(46), 1–11.

Hausner, J. (2001). Security through diversity: Conditions for successful reform of the pension system in Poland. Reforming the state: fiscal and welfare reform in post-socialist countries, Cambridge Univ. Press, 210–234.

Kempa, M. (2010). Wpływ OFE na saldo Funduszu Emerytalnego, MF Working Papers, 8, Ministry of Finance in Poland, revised 03 Nov 2010.

Komisja Nadzoru Finansowego. (2016). Sektor funduszy emerytalnych w Polsce – ewolucja, kształt, perspektywy.

Komisja Nadzoru Finansowego. (2022). Sytuacja finansowa powszechnych towarzystw emerytalnych w 2022 roku.

Kompa, K. & Wiśniewski, T. (2015). Dywersyfikacja portfeli otwartych funduszy emerytalnych – kaprys czy konieczność? Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 75 (862), 245–255. DOI: 10.18276/frfu.2015.75–20.

Kołodziejczyk, K. (2019). Przyczyny likwidacji systemu otwartych funduszy emerytalnych. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 3(33), 81–94. DOI: 10.32078/JOIN.33.06

Kulapka, P. (2013). Funkcjonowanie systemu emerytalnego w Polsce trzynaście lat po reformie. Konsekwencje dla gospodarki. Studia Ekonomiczne, 129, Współczesne problemy ekonomiczne: wybrane zagadnienia teoretyczne a praktyka gospodarcza, 153–163.

Łuszczyk, M. (2015). Zmiany w funkcjonowaniu otwartych funduszy emerytalnych – implikacje dla finansów publicznych w Polsce. Studia Ekonomiczne, 223, 44–53.

Matyjaszczyk, K. (2016). Koncepcje zmian systemu emerytalnego w latach 1999–2015 w kontekście sytuacji demograficznej w Polsce. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 3(22), 61–76.

Maziarz, M. (dostęp 16.02.2024). Zarządzanie aktywami. Obowiązek moralny a prawo. https://zbp.pl/getmedia/a2ab2e7b-efee-42dc-a1f7 d4503e61536c/Zarzdzanie_aktywami-_Obowizek_moralny_a_prawo.pdf.

Michalski, T. (2011). Polski system emerytalny – co to za konstrukcja, gdzie i co poprawiać?. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 254, 5–35.

Ministerstwo Finansów. (2019). Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2019–2022.

Miszczyńska, D. (2015). Sytuacja otwartych funduszy emerytalnych w kontekście ostatnich zmian ustawowych – analiza i ocena. Studia Ekonomiczne, 235, 159–168.

Nowicki, D.K. (2014). Kapitałowy system emerytalny po zmianach – wybrane zagadnienia prawne. Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa.

Stańko, D. (2010). Bezpieczeństwo dzięki różnorodności. Poprawa efektywności funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych. Propozycje zmian. Raport pod kierownictwem M. Góry, współautorzy A. Chłoń-Domińczak, M. Góra, W. Otto, M. Szymański, ekspertyza dla Kancelarii Premiera RP, Warszawa.

Wieteska, S. (2011). Tendencje kształtowania się wysokości opłat pobieranych przez Otwarte Fundusze Emerytalne w Polsce w latach 2000–2008. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomia, 254, 37–49.

Wyszyński, W. (2018). Znaczenie otwartych funduszy emerytalnych dla polskiego rynku finansowego. Roczniki Ekonomii i Zarządzania, 10(46), 4, 109–122.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, (2019). Informacja o świadczeniach pieniężnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych świadczeniach z zabezpieczenia społecznego – IV kwartał 2018/okres I–XII 2018.

Żukowski, M. (2011). Reformowanie systemu emerytalnego w Polsce: 1989–2010. Zeszyty Naukowe, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, 173, 167–180.