Prawne aspekty zabezpieczenia opiekunów niesamodzielnych osób starszych

W związku ze starzeniem się społeczeństwa i zachodzącymi w jego konsekwencji zmianami w zakresie modeli opieki nad niesamodzielnymi osobami starszymi, konieczne staje się zwrócenie uwagi na problemy w zakresie zabezpieczenia ekonomicznego (w tym emerytalnego), z jakimi mierzą się opiekunowie nieformalni. W wielu przypadkach osoby sprawujące opiekę nad niesamodzielnym członkiem rodziny są zmuszone do rezygnacji z zatrudnienia. Taka decyzja wiąże się nie tylko z problemami natury ekonomicznej czy emocjonalnej, ale także skutkuje zmniejszeniem przyszłego świadczenia emerytalnego opiekuna. Celem artykułu jest omówienie i ocena systemu zabezpieczenia opiekunów niesamodzielnych osób starszych, którzy z uwagi na konieczność wsparcia i sprawowania opieki nad członkiem rodziny w podeszłym wieku podjęli decyzję o opuszczeniu rynku pracy. W sposób szczególny uwaga skupiona zostanie na analizie roli świadczenia pielęgnacyjnego w systemie zabezpieczenia opiekunów oraz problemów związanych zarówno z decyzją przyznającą, jak i odmawiającą przyznania tego świadczenia.

Bibliografia/References

Babińska-Górecka, R. (2021). Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego a kierunki rozwoju regulacji prawnej świadczeń pieniężnych związanych z potrzebą długoterminowej pomocy, opieki i pielęgnacji. Praca i Zabezpieczenie Społeczne (7), 3–11. DOI: 10.33226/0032-6186.2021.7.1

Babińska-Górecka, R. (2021a). Wybrane problemy związane z zapewnieniem opieki i pielęgnacji osobom niesamodzielnym przez polski system zabezpieczenia społecznego. Uwagi de lege lata i de lege ferenda. W: R. Babińska-Górecka & In. Prawo pracy i prawo socjalne: teraźniejszość i przyszłość. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Herbertowi Szurgaczowi. E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Bakalarczyk, R. (2016). Wybrane problemy zabezpieczenia społecznego osó´b opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi – wyzwania dla Sejmu VIII kadencji. Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, (3), 43–66.

Bakalarczyk, R. (2018). Prawo rodzin opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi do zabezpieczenia socjalnego – szanse i bariery jego realizacji. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 40, 13–35.

Druk sejmowy nr 3130, http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-1189-2023/$file/9-020-1189-2023.pdf (pobrano dnia: 20.04.2023).

Druk senacki nr 273, https://www.senat.gov.pl/prace/druki/?nr=273&kadencja=10 (pobrano dnia: 5.01.2023) Eurostat. (2022).

Demographic balances and indicators by type of projection, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ proj_19ndbi/default/table?lang=en (pobrano dnia: 3.01.2023).

GUS. (2022). Raport zawierający wstępne wyniki NSP 2021, https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-wstepne/raportzawierajacy-wstepne-wyniki-nsp-2021,6,1.html (pobrano dnia: 3.01.2023).

Iwański, R. (2016). Opieka długoterminowa nad niesamodzielnymi osobami starszymi, Wydawnictwo Cedewu.

Iwański, R. Szafranek, A. (2022). Znaczenie i rola zasiłków stałych jako formy wsparcia osób starszych. Polityka Społeczna, (5–6), 1–7. DOI:10.5604/01.3001.0015.8875

NIK (2018). Informacja o wynikach kontroli. Usługi opiekuńcze świadczone osobom starszym w miejscu zamieszkania, https://www.nik.gov.pl/ kontrole/P/17/043/

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (druk nr 995). https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=995 (pobrano dnia: 5.01.2023)

RPO. (2023). RPO przystąpił do sprawy mężczyzny, który opiekuje się ojcem i nie dostał świadczenia pielęgnacyjnego. Argumenty prawne Rzecznika https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-przystąpił-do-sprawy-mężczyzny-który-opiekuje-się-ojcem-i-nie-dostał-świadczenia-pielęgnacyjnego (pobrano dnia: 5.01.2023)

Stanowisko Rządu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (druk nr 995). https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/ druk.xsp?nr=995 (pobrano dnia: 5.01.2023)

Uchwała nr 161 Rady Ministrów z dnia 26 października 2018 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. BEZPIECZEŃSTWO – UCZESTNICTWO – SOLIDARNOŚĆ, M.P. 2018 poz. 1169.

Założenia długofalowej polityki senioralnej w Polsce na lata 2014–2020 (2013), Warszawa. http://senior.gov.pl/source/Zalozenia%20Dugofalowej%20Polityki%20Senioralnej.pdf (pobrano dnia: 3.01.2023).