Najlepsze ceny Specjalne oferty dla członków klubu książki PWE Najtańsza dostawa
DOI: 10.33226/0137-5490.2021.4.8
JEL: K15
Jacek Trzewik ORCID: 0000-0002-6462-6294 , e-mail: trzewik|kul.pl| |trzewik|kul.pl

Prawo do życia w czystym środowisku umożliwiającym oddychanie powietrzem atmosferycznym spełniającym standardy jakości jako dobro osobiste — glosa do zagadnienia prawnego zarejestrowanego w Sądzie Najwyższym, III CZP 27/20

W ostatnich latach jako szczególnie istotna jawi się potrzeba jednoznacznej konceptualizacji pozycji prawnej jednostki wobec środowiska jej życia w ramach prawa do środowiska. Dynamika zmian klimatu i postępująca degradacja środowiska, połączone z rosnącą świadomością społeczną, jednoznacznie ujawniły obecnie konieczność stworzenia takiego systemu prawnej ochrony środowiska, który umożliwiałby zapewnienie efektywnej ochrony odpowiednich warunków życia człowieka nie tylko na obszarze regulacji prawa publicznego, ale i prywatnego. Praktyczna doniosłość tego problemu znajduje odzwierciedlenie w sformułowanym przez Sąd Okręgowy w Gliwicach, a poddanym pod rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego, zagadnieniu prawnym.

Celem glosy jest prezentacja argumentów przemawiających za dopuszczalnością formułowania prawa osobistego w postaci prawa do środowiska jako prawa podmiotowego chroniącego dobra osobiste związane ze środowiskiem.

Pobierz artykul
Słowa kluczowe: ochrona środowiska; prawo do środowiska; dobra osobiste

Bibliografia

Bibliografia/References

Literatura/Literature

Feliksiak, M. (2016). Stan środowiska. W: M. Gwiazda, P. Ruszkowski (red.). Polacy o źródłach energii, polityce energetycznej i stanie środowiska. Opinie i Diagnozy, (34). Warszawa: CBOS.

Grzeszak, T. (2018). Dobro osobiste jako dobro zindywidualizowane. Przegląd Sądowy, (4), 26.

Grzybowski, S. (1957). Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.

Grzybowski, S. (1976). Glosa do Wyroku SN z dnia 10 lipca 1975 r., I CR 356/75. Orzecznictwo Sądów Polskich, (12), poz. 232.

Hejbudzki, M. (2019). Normatywne podstawy wprowadzenia do polskiego porządku prawnego koncepcji prawa podmiotowego do życia w czystym środowisku. Studia Prawnoustrojowe, (43), 121–139.

Mazur, P. (2006). Formy zbiorowe ochrony prawa osobistego do środowiska. Państwo i Prawo, (5), 102–115.

Mazur, P. (1999). Prawo osobiste do korzystania z wartości środowiska naturalnego. Państwo i Prawo, (11).

Panowicz-Lipska, J. (2018). Komentarz do art. 23. W: M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–352, Warszawa: C.H. Beck.

Panowicz-Lipska, J. (1975). Majątkowa ochrona dóbr osobistych. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.

Partyk, A. (2020). Komentarz do art. 390. W: O. M. Piaskowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, Warszawa: Wolters Kluwer.

Pazdan, M. (2012). Dobra osobiste i ich ochrona. W: M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego. Tom I. Prawo cywilne — część ogólna, Warszawa: C.H. Beck.

Radecki, W. (1976). Cywilnoprawna ochrona środowiska. Problemy Praworządności, (11–12), 37 i n.

Radecki, W. (1986). Ochrona środowiska naturalnego a ochrona dóbr osobistych. W: J. St. Piątowski (red.), Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym. Zagadnienia wybrane, Wrocław: Ossolineum.

Radwański, Z., Olejniczak, A. (2015). Prawo cywilne — część ogólna, Warszawa: C.H. Beck.

Rakoczy, B. (2006). Ograniczenie praw i wolności jednostki ze względu na ochronę środowiska w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Toruń: TNOiK.

Rakoczy, B. (2007). Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego a prawo do ochrony środowiska naturalnego — glosa do wyroku ETPCz 55723/00. Monitor Prawniczy, (22), 1272.

Redelbach, A. (2001). Natura praw człowieka. Strasburskie standardy ich ochrony. Toruń: TNOiK.

Skoczylas, J. J. (1980). Ochrona środowiska według przepisów o dobrach osobistych. Nowe Prawo, (7–8), 38 i n.

Sobolewski, P. (2020). Komentarz do art. 23. W: K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa: C.H. Beck.

Trzewik, J. (2017). Człowiek na tle społeczno-gospodarczych uwarunkowań ochrony środowiska. Studia Ecologiae et Bioethicae, (2), 63–73.

Trzewik, J. (2015). Essential barriers in formulating the subjective right of an individual to the environment. Przegląd Prawa Ochrony Środowiska, (2), 55–73.

Trzewik, J. (2014). Koncepcja teoretyczna prawa do środowiska w ujęciu publicznoprawnym. W: J. Sługocki (red.), Dziesięć lat polskich doświadczeń w Unii Europejskiej. Problemy administracyjnoprawne. Wrocław: Presscom.

Trzewik, J. (2016). Publiczne prawa podmiotowe jednostki w systemie prawa ochrony środowiska. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Wereśniak-Masri, I. (2018). Prawo do czystego środowiska jako dobro osobiste. Monitor Prawniczy, (17), 944.

Wolter, A. Ignatowicz, J. Stefaniuk, K. (2017). Prawo cywilne — część ogólna. Warszawa: Wolters Kluwer.

 

Akty prawne/Legal acts

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284).

Dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.05.2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz.Urz. UE L 152, s. 1).

Ustawa z 23.04.1964 r. — Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.).

Ustawa z 17.11.1964 r. — Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1575 ze zm.)

Ustawa z 27.04.2001 r. — Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1219).

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 24.08.2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. z 2012 r., poz. 1031 ze zm.).

 

Orzecznictwo/Judgments

Postanowienie SN z 20.07.1984 r., II CR 5/84, Lex nr 8606.

Uchwała SN (7) z 16.07.1993 r., I PZP 28/03, Lex nr 3943.

Uchwała SN (7) z 18.10.2011 r., III CZP 25/11, Lex nr 960463.

Uchwała SN (7) z 27.03.2018 r., III CZP 36/17, Lex nr 2521621.

Uchwała SN z 19.11.2010 r., III CZP 79/10, Lex nr 612168.

Wyrok SN z 16.1.1976 r., II CR 692/75, Lex nr 1998.

Wyrok SN z 10.06.1977 r., II CR 187/77, Lex nr 7947.

Wyrok SN z 20.07.1984 r., II CR 619/70, Lex nr 1252.

Wyrok SN z 23.02.2001 r., II CKN 394/00, Lex nr 52630.

Wyrok SN z 6.04.2004 r., I CK 484/03, Lex nr 132396.

Wyrok SN z 14.12.2010 r., I PK 95/10, Lex nr 1120323.

Wyrok SN z 7.12.2011 r., III CZP 79/10, Lex nr 111272.

Wyrok SN z 7.07.2017 r., V CSK 609/16, Lex nr 2332331.

Wyrok SN z 13.12.2018 r., I CSK 690/17, Lex nr 2591586.

Wyrok SA w Katowicach z 23.01.2014 r., V ACa 649/13, Lex nr 1439040.

Wyrok SA w Warszawie z 10.06.2014 r., VI ACa 1446/13, Lex nr 1540954.

Wyrok SR w Rybniku z 30.05.2018 r., II C 1259/15, Lex nr 2579727.

Wyrok SR dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z 24.01.2019 r., VI C 1043/18, Lex nr 2817690.

Wyrok SR dla miasta stołecznego w Warszawie z 1.10.2019 r., II C 661/19, Lex nr 2817676.

 

Inne źródła/Other sources

Pismo procesowe RPO z 30.11.2018 r., V. 7200.17.2018. ŁK, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/pismo%20procesowe%20RPO%20ws%20smogu%20w%20Rybniku%2C%2030.11.2018.pdf (10.02.2021).

Cena artykułu
16.00
Cena numeru czasopisma
62.00
Prenumerata
840.00 zł
672.00
Najniższa cena z 30 dni: 672.00
zamów prenumeratę