Premie i granty jako suplementarne instrumenty wsparcia przedsięwzięć ukierunkowanych na poprawę stanu technicznego mieszkaniowego zasobu gminy

Katalog instrumentów wsparcia gminnego budownictwa mieszkaniowego uzupełniono od 1.12.2022 r. o premie i granty udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Celem tych nowych instrumentów wsparcia jest dodatkowe dofinansowanie przedsięwzięć zmierzających do poprawy stanu technicznego mieszkaniowych zasobów gmin (MZG). Kwalifikacja wniosków o premie i granty następuje z wykorzystaniem procedur bankowych, ale wsparcie w tych formach jest bezzwrotne. Źródłem udzielanego dofinansowania są środki publiczne. Celem artykułu jest analiza i ocena regulacji prawnych dotyczących udzielania premii i grantów przez BGK oraz ustalenie charakteru prawnego instrumentów wsparcia inwestycji realizowanych w gminnych zasobach mieszkaniowych. Poddano weryfikacji hipotezę o istotnym podobieństwie premii i grantów do dotacji celowych. Z uwagi na ustawowo określoną kolejność stosowania różnych instrumentów wsparcia wykazano, że premie i granty są suplementarnymi formami dofinansowania przedsięwzięć realizowanych w gminnych zasobach mieszkaniowych. Osiągnięte dotychczas w tym zakresie pierwsze efekty ilościowe i wartościowe mogą być podstawą do bardzo ostrożnych ocen dotyczących skuteczności premii i grantów w rozwiązywaniu kumulujących się od wielu lat problemów w obszarze gminnego mieszkalnictwa.

Albin, A. (2021). Krajowe regulacje prawne dotyczące likwidacji niskiej emisji z sektora bytowo-komunalnego a poprawa stanu czystości powietrza. Samorząd Terytorialny, (10), 53–70.

Biskup-Grabowska, K., & Kuczkowski, P. (2022). Zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych obywateli przez władze publiczne w rozumieniu art. 75 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ze szczególnym uwzględnieniem społecznych inicjatyw mieszkaniowych. Roczniki Administracji i Prawa, 1, 29–44. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9082

Chojna-Duch, E. (2010). Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego. LexisNexis.

GUS. (b.d.). Mieszkaniowy zasób gmin (informacje sygnalne z lat 2018–2022). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/infrastrukturakomunalna-nieruchomosci/nieruchomosci-budynki-infrastruktura-komunalna/mieszkaniowy-zasob-gmin (dostęp: 30.06.2023).

Hyżorek, A. (2020). Kształtowanie odpowiednich norm jakości powietrza jako podstawa do wprowadzenia ograniczeń w zakresie wykorzystywania instalacji grzewczych z wykorzystaniem paliw stałych. Glosa aprobująca do wyroku NSA z 1 października 2019 r., II OSK 20150/18. Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych, (4), 130–139.

Lisicka-Firlej, A. (2022). Ocena nowelizacji komunikatu Komisji Europejskiej dotyczącego ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI). Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, (1), 66–78. https://doi.org/10.7172/2299-5749.IKAR.1.11.5

Ministerstwo Rozwoju. (2020, marzec). Raport – stan mieszkalnictwa w Polsce.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii. (2023a). Efekty rządowego programu TERMO na 31.05.2023 r. https://www.gov.pl/web/rozwojtechnologia/wspieranie-termomodernizacji-remontow-i-oze (dostęp: 30.06.2023).

Ministerstwo Rozwoju i Technologii (2023b). Efekty rządowego programu TERMO na 31.10.2023 r. https://www.gov.pl/web/rozwojtechnologia/wspieranie-termomodernizacji-remontow-i-oze (dostęp: 21.11.2023).

Myna, A. (2014). Zmiany własnościowe a dekapitalizacja wielorodzinnych zasobów mieszkaniowych. Prace Naukowe UE we Wrocławiu, 333, 42–52.

NIK. (2022). Informacja o działaniach gmin na rzecz poprawy stanu technicznego budynków z mieszkaniami o warunkach substandardowych. Najwyższa Izba Kontroli.

Nowak, M. J. (2016). Obszar rewitalizacji i program rewitalizacji. Nieruchomości, (3), 10–12.

Ofiarska, M. (2022). Finansowanie zwrotne przez Bank Gospodarstwa Krajowego inwestycji objętych rządowym programem popierania budownictwa mieszkaniowego – wybrane zagadnienia. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, (8), 11–19. https://doi.org/10.33226/0137-5490.2022.8.2

Ostrowska, A. (2018). Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego. Wolters Kluwer.

Pałka, K. (2019). Nowe mechanizmy prawne mające umożliwiać gminom racjonalne gospodarowanie zasobem mieszkaniowym. Monitor Prawniczy, (15), 821–825.

Samorek, B., & Cichocki, M. (2023). Polski rynek nieruchomości mieszkaniowych. Instytut Rozwoju Miast i Regionów.

Sikora, A. (2022). Europejski Zielony Ład – wyzwania zielonej transformacji. Europejski Przegląd Sądowy, (2), 4–12.

Strączkowski, Ł., & Koszel, M. (2021). Rynek mieszkaniowy i polityka mieszkaniowa w dużym polskim mieście-studium przypadku Poznania. Studia BAS, (2), 147–172. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.21

Twardoch, A. (2021). Polityka mieszkaniowa w kontekście kształtowania ładu przestrzennego w Polsce. Poziom centralny, regionalny i lokalny. Studia BAS, (2), 51–82. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.17

Żelazna, A. (2019). Ustawa o kooperatywach mieszkaniowych – omówienie projektu. Nieruchomości, (10), 4–9