Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 01/2024

Katalog instrumentów wsparcia gminnego budownictwa mieszkaniowego uzupełniono od 1.12.2022 r. o premie i granty udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Celem tych nowych instrumentów wsparcia jest dodatkowe dofinansowanie przedsięwzięć zmierzających do poprawy stanu technicznego mieszkaniowych zasobów gmin (MZG). Kwalifikacja wniosków o premie i granty następuje z wykorzystaniem procedur bankowych, ale wsparcie w tych formach jest bezzwrotne. Źródłem udzielanego dofinansowania są środki publiczne. Celem artykułu jest analiza i ocena regulacji prawnych dotyczących udzielania premii i grantów przez BGK oraz ustalenie charakteru prawnego instrumentów wsparcia inwestycji realizowanych w gminnych zasobach mieszkaniowych. Poddano weryfikacji hipotezę o istotnym podobieństwie premii i grantów do dotacji celowych. Z uwagi na ustawowo określoną kolejność stosowania różnych instrumentów wsparcia wykazano, że premie i granty są suplementarnymi formami dofinansowania przedsięwzięć realizowanych w gminnych zasobach mieszkaniowych. Osiągnięte dotychczas w tym zakresie pierwsze efekty ilościowe i wartościowe mogą być podstawą do bardzo ostrożnych ocen dotyczących skuteczności premii i grantów w rozwiązywaniu kumulujących się od wielu lat problemów w obszarze gminnego mieszkalnictwa.

Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie dopuszczalności nabycia od nieuprawnionego akcji objętych rejestrem akcjonariuszy. Poruszono również problem roszczeń przysługujących rzeczywiście uprawnionemu, związanych z przypadkiem takiego nabycia. Artykuł pozwolił na wykazanie, że w prawie polskim obecnie możliwe jest nabycie akcji wpisanych do rejestru akcjonariuszy, mimo że umowa została zawarta z osobą nieuprawnioną do rozporządzania nimi. Dematerializacja nie doprowadziła tym samym do osłabienia ochrony nabywcy w dobrej wierze. Odmienny wniosek przeczyłby zresztą założeniu o racjonalności ustawodawcy.

Smart kontrakt – jak przeprowadzić dowód w polskim procesie cywilnym?

Transactions based on smart contracts are becoming increasingly common, which will eventually lead to situations where it will be necessary to provide evidence from a smart contract in civil disputes. The aim of the article is to indicate how to conduct evidence with a smart contract and attempt to identify problems that the court will have to face. Due to the fact that the provisions of the Code of Civil Procedure do not mention it among the specifically regulated means of evidence, there will be a need for its qualification. Undoubtedly, in the light of the definition from Article 77(3) of the Civil Code, a smart contract can be recognized as a document. However, in terms of procedural law, such evidence will have to be conducted based on Article 308 or Article 309 of the Code of Civil Procedure. The court conducting the evidentiary proceedings will have to specify the method of conducting evidence from a smart contract. This should be done by appropriately applying the provisions regulating evidence from a document or the provisions regulating evidence from an inspection. It seems that there is no need for another amendment of the provisions of the Code of Civil Procedure, and appropriate interpretation of existing provisions will suffice.

Transakcje oparte na smart kontraktach są coraz powszechniejsze, co w konsekwencji doprowadzi do sytuacji, że w sporach cywilnych będzie istniała konieczność prowadzenia dowodu ze smart kontraktów. Celem artykułu jest wskazanie, w jaki sposób przeprowadzić dowód ze smart kontraktu, oraz próba wskazania problemów, z jakimi będzie musiał zmierzyć się sąd. Z uwagi na okoliczność, że przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie wymieniają go pośród szczegółowo uregulowanych środków dowodowych, zajdzie konieczność jego kwalifikacji. Niewątpliwie w świetle definicji z art. 77(3) Kodeksu cywilnego smart kontrakt może być uznany za dokument. Jednakże na płaszczyźnie procesowej dowód taki będzie trzeba prowadzić na podstawie art. 308 lub art. 309 Kodeksu postępowania cywilnego. Sąd, który będzie prowadził postępowanie dowodowe, będzie musiał określić sposób przeprowadzenia dowodu ze smart kontraktu. Powinno to nastąpić przez odpowiednie zastosowanie przepisów regulujących dowód z dokumentu lub przepisów regulujących dowód z oględzin. Wydaje się, że nie ma potrzeby dokonywania kolejnej nowelizacji przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, a wystarczająca będzie odpowiednia wykładnia istniejących przepisów.

Instytucja przymusowego wykupu budzi kontrowersje zarówno w przypadku spółek niepublicznych, jak i spółek publicznych. Dotychczas obowiązujące przepisy dopuszczały takie rozwiązanie jedynie w odniesieniu do spółek akcyjnych. Wprowadzenie przepisów dotyczących grupy spółek dopuściło możliwość wykupienia wspólników mniejszościowych również w przypadku spółki z o.o. uczestniczącej w grupie spółek. W niniejszym artykule omówiono procedurę przymusowego wykupu w spółce z o.o. uczestniczącej w grupie spółek. Skoncentrowano się na elementach specyficznych dla tego procesu w odniesieniu do spółki z o.o.

Pieniądz istnieje w cywilizacji od tysięcy lat, przechodzi przez różne etapy. Z czasem obok obrotu gotówkowego pojawiają się bezgotówkowe transakcje płatnicze. W dynamicznie zmieniającym się otoczeniu, które staje się coraz bardziej cyfrowe, przeobrażeniom ulega także sfera finansów. Jednym z przejawów tego zjawiska jest postępująca ewolucja form płatności bezgotówkowych, a także pojawienie się i intensywny rozwój kryptowalut opartych na technologii łańcucha bloków (blockchain). W ostatnich latach banki centralne podejmują prace nad koncepcją emisji nowej formy pieniądza – pieniądza cyfrowego banku centralnego (Central Bank Digital Currency, CBDC). Cyfrowe waluty banku centralnego (CBDC) to nowa, przyszłościowa forma pieniądza, która może znacznie zwiększyć efektywność systemów płatniczych i rozliczeniowych na krajowych i międzynarodowych rynkach finansowych. Chociaż CBDC mogą przynieść wiele korzyści, wiążą się z nimi również potencjalne, realne zagrożenia. Jednym z nich jest niebezpieczeństwo całkowitej utraty prywatności w sferze finansowej osób dokonujących operacji za pomocą pieniądza cyfrowego.

W komentowanym orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny zajął się niezwykle ważnym w praktyce zagadnieniem, dotyczącym zaliczenia na poczet zaległości płatnika wpłaty dokonanej tytułem wykonania obowiązku uiszczenia należności publicznoprawnej określonego w wyroku sądu karnego. Wpłaty dokonanej przez osobę, której przypisano przestępstwo skarbowe, niebędącej jednakże tym płatnikiem. Jest to zagadnienie również o doniosłym znaczeniu teoretycznym, gdyż obowiązujące przepisy ordynacji podatkowej nie przewidują wygaśnięcia zobowiązania płatnika wskutek dokonania wpłaty tego rodzaju w kwocie przekraczającej 1000 zł. Naczelny Sąd Administracyjny zaakceptował dokonanie zaliczenia, przy czym zasugerował, że sąd karny, przypisując przestępstwo skarbowe i nakładając obowiązek uiszczenia należności publicznoprawnej uszczuplonej tym czynem zabronionym, powinien wyraźnie określić, w jakim zakresie wpłata ma pokrywać należność główną (pobrany podatek), a w jakiej odsetki za zwłokę. O ile w glosie podzielono stanowisko dotyczące możliwości dokonania takiego zaliczenia, o tyle stanowczo zakwestionowano pogląd o konieczności wyraźnego wskazywania w orzeczeniu sądu karnego składników należności publicznoprawnej, którą ma obowiązek uiścić oskarżony.