Problematyka prawnej kontroli algorytmów

Coraz częściej prawo jest implementowane w kodach algorytmicznych, czego przykładem jest np. smart kontrakt. Od lat mamy instytucje oraz procedury odnoszące się do kontroli prawa. Pojawia się zatem pytanie badawcze, czy w związku z coraz częstszym łączeniem prawa z algorytmami nie powinniśmy wprowadzić kontroli algorytmów, przynajmniej tych, które mogą wpływać na prawa i obowiązki człowieka. W niektórych państwach już dzisiaj powstają organy monitorujące implementację prawa w algorytmach. Czy Polska nie powinna pójść w ich ślady?

Bibliografia/References

Araszkiewicz, M. (2021). Algorytmizacja myślenia prawniczego. Modele, możliwości, ograniczenia. W: D. Szostek (Red.), LegalTech. C.H.Beck.

Boulet, R., Mazzega, P., & Bourcier, D. (2018). Network approach to the French system of legal codes. Part II: The role of the weights in a network. Artificial Intelligence and Law, 26. https://doi.org/10.1007/s10506-017-9204-y

C.H.Beck (2022). Raport LegalTech 2022. Legalis.

Corrales, M., Fenwick, M., & Haapio, H. (2019). LegalTech, Smart Contracts and Blockchain. Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-13-6086-2

European Commission. (2021a). Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on machinery products. https://ec.europa.eu/docsroom/documents/45508 (pobrano 5.02.2023).

European Commission. (2021b). Study on Safety and Liability Related Aspects of Software. https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/studysafety-and-liability-related-aspects-software (pobrano 7.04.2023).

European Union Agency for Fundamental Rights. (2020). Getting the Future Right. Artificial Intelligence and Fundamental Right. https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-artificial-intelligence_en.pdf (pobrano 8.03.2023).

Fenwick, M., Vermeulen, E. P. M., & Corrales, M. (2018). Business and Regulatory Responses to Artificial Intelligence: Dynamic regulation, innovation ecosystems and the strategic management of disruptive technology. W: M. Corrales, M. Fenwick, & N. Forgó (Red.), Robotics, AI and the future of law. Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-13-2874-9

Grupp, M. (2014). Legal tech – impulse für Streitbeilegung und Rechtsdienstleistung. Anwaltsblatt, (8–9).

Hartung, M., Bues, M., & Halblieb, G. (2018). Legal tech. How Technology is Changing the Legal World. C.H.Beck.

Hook, A. (b.d.). The Use and Regulation of Technology in the Legal Sector beyond England and Wales. https://www.legalservicesboard.org.uk/wp-content/uploads/2019/07/International-AH-Report-VfP-4-Jul-2019.pdf (pobrano 22.01.2023).

Komisja Europejska. (2020). Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji Europejskie podejście do doskonałości i zaufania. https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/commission-white-paper-artificial-intelligence-feb2020_en.pdf (pobrano 7.02.2023).

Komisja Europejska. (2021). Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenie (UE) nr 910/2014 w odniesieniu do ustanowienia europejskich ram tożsamości cyfrowej. https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/5d88943a-c458-11eb-a925-01aa75ed71a1/language-en/format-PDF/source-search (pobrano 6.02.2023).

Kowacz, K., & Wielgus, K. (2021). Smart kontrakty w prawie umów. Księgarnia Akademicka Publishing. https://doi.org/10.12797/9788381385107

Lessig, L. (1999). Code and Other Laws of Cyberspace. Basic Books.

Lessig, L. (2000). Code is Law. On Liberty in Cyberspace. Harvard Magazine. https://harvardmagazine.com/2000/01/code-is-law-html (pobrano 19.04.2022).

Miller, M. S. (1997). The Future of Law. http://www.caplet.com/security/futurelaw/tsld001.htm (pobrano 23.01.2023).

Nanda, R., Siragusa, G., Di Caro, L., Boella, G., Grossio, L., Gerbaudo, M., & Costamanga, F. (2019). Unsupervised and supervised text similarity systems for automated identification of national implementing measures of European Directives. Artificial Intelligence and Law, 27.

Reidenberg, J. (1998). Lex Informatica: The formulation of information policy rules through technology. Texas Law Review, (76).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) NR 910/2014 z dnia 23.07.2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014R0910&from=PL (pobrano 22.01.2023).

Schrebak, S. (2014). Integrating Computer Science into Legal Discipline: The Rise of Legal Programming. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2496094

Szostek, D. (2004). Czynność prawna a środki komunikacji elektronicznej. Zakamycze.

Szostek, D. (2018). Blockchain a prawo. C.H.Beck.

Szostek, D. (Red.) (2021). LegalTech. Czyli jak bezpiecznie korzystać z narzędzi informatycznych w organizacji, w tym kancelarii oraz dziale prawnym. C.H.Beck.

Szpringer, W. (2018). Blockchain jako innowacja systemowa. Od Internetu informacji do wartości Internetu. Wyzwania dla sektora finansowego. Poltext.

Wagner, J. (2020). Legal Tech und Legal Robots. Der Wandel im Rechtswesen durch neue Technologien und Kunsliche Intelligenz. Springer Gabler.

WIB PAB (2022). Zastosowanie Sztucznej Inteligencji w Bankowości – szanse oraz zagrożenia. Warszawski Instytut Bankowości – Program Analityczno-Badawczy. https://us.edu.pl/pierwszy-w-ue-raport-dot-wplywu-ai-i-nowych-regulacji-prawnych-na-rynek-fintech/ (pobrano 22.06.2023).

Wiebe, A. (2002). Die elektronische Willenserklarung. Mohr Siebeck.

Wood, G. i in. (2014). Ethereum: A secure decentralized generalised transaction ledger. Ethereum Project Yellow Paper, No. 151, 1–32. https://gavwood.com/paper.pdf, (pobrano 23.04.2023).