Problemy rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce opartej na odnawialnych źródłach energii na przykładzie spółdzielni i klastrów energii

Kierunki unijnej polityki klimatycznej wymuszają rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych. Odpowiedzią na wyzwania w zakresie redukcji paliw kopalnych jest rozwój energetyki rozproszonej. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na trzy kluczowe pytania: Czy aktualny stan prawny stwarza wystarczające warunki do rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce? Czy istnieją bariery ograniczające rozwój energetyki rozproszonej? Czy forma spółdzielni energetycznej i klastra są adekwatne do rozwoju energetyki rozproszonej? Punktem wyjścia była krytyczna analiza aktów prawnych oraz literatury przedmiotu. Uzyskane wyniki skonfrontowano z wywiadami przeprowadzonymi w spółdzielniach energetycznych oraz badaniami ankietowymi przeprowadzonymi w dolnośląskich gminach. Przeprowadzona analiza wykazała, że nadal istnieją bariery ograniczające rozwój energetyki rozproszonej. W opracowaniu sformułowano wnioski de lege ferenda wskazujące pożądane kierunki zmian mających na celu rozwój energetyki rozproszonej w Polsce.

Bibliografia/References

 

Literatura/Literature

Błażejowska, M., & Gostomczyk, W. (2018). Warunki tworzenia i stan rozwoju spółdzielni i klastrów energetycznych w Polsce na tle doświadczeń niemieckich. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego, 18(33). https://doi.org/10.22630/PRS.2018.18.2.31

Cohen, J., Azarova, V., Kollmann, A., & Reichl, J. (2021). Preferences for community renewable energy investments in Europe. Energy Economics, 100(4). https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105386

Czarnecka, M., & Ogłódek, T. (2023). Odnawialne źródła energii. Rynek mocy. Inwestycje w zakresie elektrowni wiatrowych. Promowanie energii z wysokosprawnej kogeneracji oraz w morskich farmach wiatrowych. Tom II. Komentarz (wyd. 2). C.H.Beck.

Długosz, T. (2018). Klaster energii jako przejaw nowych tendencji regulacyjnych. W: M. Królikowska-Olczak (red.), Sektory infrastrukturalne – problematyka prawna (249–259). C.H.Beck.

Dóci, G., Vasileiadou, E., & Petersen, A. C. (2015). Exploring the transition potential of renewable energy communities. Futures, (66).

Hoffman, S. M., Fudge, S., Pawlisch, L., High-Pippert, A., Peters, M., & Haskard J., (2013). Public values and community energy: Lessons from the US and UK. Sustainability, 5(4), https://doi.org/ 10.3390/su5041747

Hoppe, T., Graf, A., Warbroek, B. W., Lammers, I., & Lepping, I. (2015). Local governments supporting local energy initiatives: Lessons from the best practices of Saerbeck (Germany) and Lochem (The Netherlands). Sustainability, 7(2). https://doi.org/10.3390/su7021900

Jabłoński, A., & Szymczak, W. (2021). Aktywność obywatelska w kontekście modelu partycypacji społecznej. Socjologiczna aplikacja personalistycznych idei Karola Wojtyły. Przegląd Sejmowy, (1/162), https://doi.org/10.31268/PS.2021.02

Kaźmierski, A. (2021). Skąd przybywa i dokąd zmierza energetyka rozproszona. Energetyka Rozproszona, (5–6), https://doi.org/10.7494/er.5–6.33

Klagge, B., & Meister, T. (2018). Energy cooperatives in Germany – an example of successful alternative economies? Local Environment, (7). https://doi.org/10.1080/13549839.2018.1436045

Kostecka-Jurczyk, D., Marak, K., & Struś, M. (2022). Economic conditions for the development of energy cooperatives in Poland. Energies, 15(18). https://doi.org/10.3390/en15186831

Lissoń, P. (2021). Czy obywatelska społeczność energetyczna to społeczność lokalna? Uwagi na tle nowych regulacji prawa unijnego i prawa polskiego. Prawo i Więź, 4(38). https://doi.org/10.36128/priw.vi38.338

Palm, J. (2021). The transposition of energy communities into Swedish regulations: Overview and critique of emerging regulations. Energies, 14(16), https://doi.org/10.3390/en14164982

Popczyk, J. (2021). Elektroprosumeryzm jako praktyka tu i teraz oraz jako hipoteza w horyzoncie 2050, Cz. I. Energetyka Rozproszona, (5–6), https://doi.org/10.7494/er.2021.5-6.2

Schot, J., & Steinmueller, W. E. (2018). Three frames for innovation policy: R&D, systems of innovation and transformative change. Research Policy, 47(9), 1554–1567. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.08.011

Soeiro, S., & Dias M. F. (2019). Energy cooperatives in southern European countries: Are they relevant for sustainability targets? Energy Reports, 6(supl. 1). https://doi.org/10.1016/j.egyr.2019.09.006

Strepparava, D., Rosato, F., Nespoli, L., & Medici, V. (2022). Privacy and auditability in the local energy market of an energy community with homomorphic encryption. Energies, 15(15). https://doi.org/10.3390/en15155386

Vansintjan, D. (2015). The energy transition to energy democracy. REScoop: Antwerpia, Belgia. https://www.rescoop.eu/uploads/rescoop/downloads/REScoop-Energy-Transition-to-Energy-Democracy-English.pdf (dostęp 11.07.2023).

Walker, G., & Devine-Wright, P. (2008). Community renewable energy: What should it mean? Energy Policy, 36(2). https://doi.org/10.1016/j.enpol.2007.10.019

Warbroek, B., & Hoppe, T. (2017). Modes of governing and policy of local and regional governments supporting local low-carbon energy initiatives; exploring the cases of the Dutch regions of Overijssel and Fryslan. Sustainability, 9(1), https://doi.org/10.3390/su9010075

Żabińska, I. (2017). Rozwój energetyki prosumenckiej opartej o OZE w Polsce. Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji, (6).

 

Akty prawne/Legal acts:

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z 13.07.2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE (Dz. Urz. UE L nr 211, s. 55) (nie obowiązuje).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002, z 11.12.2018 r. zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetyczne, Dz. Urz. UE z 2018 r., L 328/210.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z 5.06.2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE, Dz. Urz. UE 2019, L 158/125.

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 23.03.2022 r. w sprawie dokonywania rejestracji, bilansowania i udostępniania danych pomiarowych oraz rozliczeń spółdzielni energetycznych, Dz.U. 2022, poz. 703.

Ustawa z 28.07.2023 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2023, poz. 1681.

Ustawa z 20.02.2015 o odnawialnych źródłach energii, t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1378, 1383, 2370, 2687.

Ustawa z 17.08.2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, jeszcze nieopublikowana.

 

Inne/Other sources

European Commission. (2016). Clean energy for all Europeans – unlocking Europe's growth potential. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_16_4009 (pobrano 24.09.2023).

European Commission, Directorate-General for Energy. (2019). Clean energy for all Europeans. https://data.europa.eu/doi/10.2833/9937 (pobrano 11.07.2023).

European Commission, Enterprise Directorate General. (b.d.). European trend chart on innovation. Thematic report cluster policies covering period up to March 2003.

GLOBEnergia. (2022). W Polsce pojawi się 300 klastrów energii, a ich rozwój przyspieszy nowe regulacje. https://globenergia.pl/w-polsce-pojawisie-300-klastrow-energii-a-ich-rozwoj-przyspieszy-nowe-regulacje/ (pobrano 11.07.2023).

Gramwzielone.pl (2021). Tak powstaje pierwsza spółdzielnia energetyczna w Polsce (rozmowa). https://www.gramwzielone.pl/trendy/105848/takpowstaje-pierwsza-spoldzielnia-energetyczna-w-polsce-rozmowa (pobrano 11.07.2023).

Komisja Europejska. (2015a). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Stworzenie nowego ładu dla odbiorców energii. 15.07.2015, COM(2015)339 final.

Komisja Europejska. (2015b). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Zainicjowanie procesu publicznych konsultacji na temat nowej struktury rynku energii. 15.07.2015, COMP (2015) 340 final.

Komisja Europejska. (2018). Czysta planeta dla wszystkich. Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki, COM(2018) 773 final.

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. (b.d.). Wykaz spółdzielni energetycznych. https://www.gov.pl/web/kowr/wykaz-spoldzielni-energetycznych (pobrano 27.10.2023).

Ministerstwo Klimatu i Środowiska. (2021). Polityka energetyczna Polski do 2040 r. https://bip.mos.gov.pl/fileadmin/user_upload/bip/strategie_plany_programy/Polityka_energetyczna_Polski/PEP2040_2021-02-02.pdf (pobrano 10.08.2023).

Spółdzielnia Energetyczna EISALL. (2021). Pierwsze doświadczenia. III Forum Energetyki Rozproszonej 25 czerwca 2021 r.