Skutki podatkowe transakcji wymiany udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji w orzecznictwie sądów administracyjnych

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja i ocena poglądów judykatury sądowoadminstracyjnej dotycząca skutków podatkowych transakcji wymiany udziałów na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku, gdy w wymianie tej uczestniczy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Zagadnienie to jest przedmiotem licznych judykatów, w których można odnaleźć dwie konkurujące ze sobą linie orzecznicze. Dotyczą one przede wszystkim odmiennej interpretacji przez sądy administracyjne statusu prawnego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Zdaniem części składów orzekających, spółka ta może uczestniczyć w transakcji wymiany udziałów, gdyż zarówno spółka z o.o. w organizacji i spółka z o.o. właściwa stanowią ten sam byt prawny znajdujący się w różnych fazach (etapach) ustrojowych. Natomiast zgodnie z poglądami pozostałych przedstawicieli judykatury sądowoadministracyjnej spółka z o.o. w organizacji jest odrębnym od spółki z o.o. bytem prawnym, której podmiotowość ma charakter samodzielny. Powyższe oznacza, że w pewnych przypadkach osoba fizyczna będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych może skorzystać ze zwolnienia z tytułu wymiany udziałów, o którym mowa w art. 24 ust. 8a u.p.d.o.f. w sytuacji gdy w wymianie udziałów uczestniczy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, zaś w innych transakcja ta nie jest dla niej neutralna podatkowo.

Bibliografia/References

 

Literatura/Literature

Bartosiewicz, A., & Kubacki, R. (2015). PIT. Komentarz. LEX. A Wolters Kluwer business.

Duniewska, Z. (2016). Wykładnia prawa administracyjnego. W: M. Stahl (Red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie. Wolters Kluwer.

Kopaczyńska-Pieczniak, K. (2018). Komentarz do art. 158. W: A. Kidyba (Red.), Kodeks spółek handlowych. Tom 2. Komentarz do art. 151–300. SIP Lex.

Kondej, M., & Wicher M. (2022). Wymiana udziałów po 1.01.2022 r., Przegląd Podatkowy, (9).

Mastalski, R. (1989). Interpretacja prawa podatkowego, źródła prawa podatkowego i jego wykładnia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Mastalski, R. (1995). Wprowadzenie do prawa podatkowego. C.H.Beck.

Mazurkiewicz, A. (2023). Neutralność podatkowa wymiany udziałów nie taka oczywista. 02.06.2023. https://www.prawo.pl/podatki/neutralnosc-podatkowa-wymiany-udzialow-w-polskim-ladzie,521501.html

Rzucidło, I. (2020). Uzasadnienie orzeczenia sądowego. SIP Lex.

Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Wolters Kluwer.

Zieliński, R. (2022) Transakcja wymiany udziałów spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Adminstracyjnego w Białymstoku z dnia 20 października 2021 r., I SA/Bk 379/21. Orzecznictwo Sądów Polskich, (12).

 

Akty prawne/Legal acts

Dyrektywa Rady 90/434/EWG z 23.07.1990 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów, dotyczących spółek różnych Pastw Członkowskich (Dz. Urz. WE L 225 z 20.08.1990 r.).

Dyrektywa Rady 2009/133/WE z 19.10.2009 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, podziałów przez wydzielenie, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia statutowej siedziby SE lub SCE z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego (Dz. Urz. UE L 310 z 19.10.2009 r., ze zm.), dyrektywa 2009/133/WE.

Ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647), u.p.d.o.f.

Ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm.), u.p.d.o.p.

Ustawa z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.), k.s.h.

Ustawa z 20.04.2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 93, poz. 894).

Ustawa z 25.11.2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. 2010 nr 226, poz. 1478).

 

Orzecznictwo/Judgments

Wyrok NSA w Warszawie z 29.11.1988 r., IV SA 790/88, Lex nr 11547.

Wyrok NSA z 21.04. 2016 r., II FSK 657/14, CBOSA.

Wyrok NSA z 28.04. 2016 r., II FSK 648/14, CBOSA.

Wyrok NSA z 21.04.2017 r., II FSK 657/14, CBOSA.

Wyrok NSA z 28.04.2017 r., II FSK 648/14, CBOSA.

Wyrok NSA z 28.04.2017 r., II FSK 649/14, CBOSA.

Wyrok NSA z 13.03.2018 r., II FSK 1426/16, CBOSA.

Wyrok NSA z 22.07.2021 r., II FSK 2416/20, CBOSA.

Wyrok NSA z 22.07.2021 r., II FSK 2417/20, CBOSA.

Wyrok NSA z 6.04.2022 r., II FSK 977/20, CBOSA.

Wyrok NSA z 20.05.2022 r., II FSK 2985/20, CBOSA.

Wyrok NSA z 24.06.2022 r., II FSK 2968/19, CBOSA.

Wyrok NSA z 20.01.2023 r., II FSK 1443/20 CBOSA.

Wyrok TS z 17.07.1997 r., C-28/95, A. Leur-Bloem vs. Inspecteur Der Belastingdienst/Ondernemingen Amsterdam 2, „Przegląd Podatkowy” 2005, nr 6.

Wyrok TS z 5.07.2007 r., C-321/05, Hans Markus Kofoed vs. Skatteministeriet, „Monitor Podatkowy” 2007, nr 10. Wyrok WSA w Poznaniu z 15.05.2014 r., I SA/Po 1212/13, CBOSA.

Wyrok WSA w Poznaniu z 5.06.2014 r., I SA/Po 1211/13, CBOSA.

Wyrok WSA w Białymstoku z 20.10.2021 r., I SA/Bk 343/21, CBOSA.

Wyrok WSA w Białymstoku z 20.10.2021 r., I SA/Bk 379/21, CBOSA.

Wyrok WSA w Białymstoku z 20.10.2021 r., I SA/Bk 380/21, CBOSA.