Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 10/2023

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja i ocena poglądów judykatury sądowoadminstracyjnej dotycząca skutków podatkowych transakcji wymiany udziałów na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku, gdy w wymianie tej uczestniczy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Zagadnienie to jest przedmiotem licznych judykatów, w których można odnaleźć dwie konkurujące ze sobą linie orzecznicze. Dotyczą one przede wszystkim odmiennej interpretacji przez sądy administracyjne statusu prawnego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Zdaniem części składów orzekających, spółka ta może uczestniczyć w transakcji wymiany udziałów, gdyż zarówno spółka z o.o. w organizacji i spółka z o.o. właściwa stanowią ten sam byt prawny znajdujący się w różnych fazach (etapach) ustrojowych. Natomiast zgodnie z poglądami pozostałych przedstawicieli judykatury sądowoadministracyjnej spółka z o.o. w organizacji jest odrębnym od spółki z o.o. bytem prawnym, której podmiotowość ma charakter samodzielny. Powyższe oznacza, że w pewnych przypadkach osoba fizyczna będąca podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych może skorzystać ze zwolnienia z tytułu wymiany udziałów, o którym mowa w art. 24 ust. 8a u.p.d.o.f. w sytuacji gdy w wymianie udziałów uczestniczy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, zaś w innych transakcja ta nie jest dla niej neutralna podatkowo.

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów prawnych można powiązać prawa udziałowe wspólników spółek osobowych z nośnikiem, jakim jest token cyfrowy występujący w rozproszonej bazie danych. Stąd w artykule poruszono takie kwestie, jak tokenizacja udziału kapitałowego wspólnika, zastosowanie konstrukcji „wirtualnego wspólnika” wyznaczanego przez token, tokenizacja akcji spółki komandytowo-akcyjnej. Autorzy postawili tezę, że polski system prawny dopuszcza tokenizację praw udziałowych, ale w ograniczonym zakresie. Jest to możliwe jedynie w stosunku do praw udziałowych o charakterze majątkowym za pomocą tokenizacji personalnej dokonywanej przez wspólnika. Na gruncie obowiązujących przepisów dopuszczalna byłaby również tokenizacja inwestycji przeprowadzanych przez spółkę.

Zakładający lotnisko użytku publicznego powinien skonsultować z gminami, których tereny zostały objęte planem generalnym, plan generalny dotyczący obszaru wymienionego w art. 55 ust. 6 pkt 1 i 4 p.l. Chociaż przepis ten wydaje się być jasny, w praktyce obrotu istnieją wątpliwości dotyczące zakresu obowiązku wynikającego z tego przepisu, w tym zwłaszcza tego, czy konsultacje powinny obejmować przekazanie przez zakładającego lotnisko użytku publicznego całego planu generalnego, czy wyłącznie informacji z art. 55 ust. 6 pkt 1 i 4 p.l. Ponadto wątpliwości budzi także forma, w jakiej dane, o których mowa w art. 55 ust. 6 pkt 1 i 4 p.l., powinny zostać przedstawione gminom. Celem publikacji jest analiza przepisu z art. 55 ust. 7 p.l. zmierzająca do określenia zakresu przedmiotowego obowiązku przeprowadzenia konsultacji z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych.

Przekroczenie granicy ryzyka biznesowego stanowi ocenną przesłankę ponoszenia odpowiedzialności, której wypełnienie jest traktowane w orzecznictwie jako samo w sobie naruszenie prawa, skutkujące poniesieniem odpowiedzialności przez członka zarządu. Została ona ustanowiona w celu umożliwienia członkom zarządu podejmowania bardziej odważnych (co oczywiście nie oznacza, że całkowicie swobodnych) decyzji. Niemniej jednak, analizując elementy konstrukcyjne wyznaczające granice ryzyka biznesowego, można nabrać wątpliwości, czy jest to faktycznie konstrukcja stanowiąca swoisty kontratyp odpowiedzialności, czy też paradoksalnie prowadzi ona do rozszerzenia tejże. W konsekwencji autor proponuje pochylenie się nad znaną prawu konstrukcją działania w granicach dopuszczalnego ryzyka, która – jak zostało wykazane w tekście – może być z powodzeniem zastosowana do korporacyjnej relacji członka zarządu, wytyczając temu ostatniemu przestrzeń bezpiecznego podejmowania decyzji i ich realizacji w sferze objętej działaniem na rzecz spółki. Celem artykułu jest wykazanie, że dopiero zastosowanie konstrukcji oceny ryzyka biznesowego w działaniu członka zarządu przy jednoczesnym odwołaniu się do konstrukcji działania w granicach dopuszczalnego ryzyka pozwala na jasne wytyczenie granicy odpowiedzialności członka zarządu, gwarantując mu należytą swobodę w podejmowaniu decyzji biznesowych.

Przedmiotem niniejszej glosy jest częściowo krytyczna ocena wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25.01.2023 r., II OSK 139/20. W glosowanym orzeczeniu NSA przyjął, że nakaz rozbiórki nie może być kierowany do inwestora, jeżeli ten nie wykonałby decyzji. W takiej sytuacji obowiązkiem tym należy obciążyć właściciela nieruchomości. Powyższe wymaga bardziej pogłębionego komentarza (z uwzględnieniem okoliczności faktycznych sprawy) i osadzenia tych rozważań w już istniejącym orzecznictwie sądów administracyjnych.