Trzy wyroki Trybunału Konstytucyjnego w sprawie opodatkowania budowli i budynku

Ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych od początku jej obowiązywania nie zawierała kryteriów pozwalających na jednoznaczne zakwalifikowanie budynku i budowli na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości. W pierwszym okresie obowiązywania (do 2002 r.) wskazywano, że przyczyną tego stanu rzeczy jest brak definicji budowli, przy jednoczesnym bardzo ogólnym zdefiniowaniu budynku. W efekcie w 2003 r. do ustawy zostały wprowadzone powiązane definicje budynku i budowli, odsyłające do prawa budowlanego. Konstrukcja tych definicji w 2011 r. po raz pierwszy była przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego, który wydając wyrok interpretacyjny, nie wyeliminował tych przepisów z systemu prawa. W wyroku w sprawie P 33/09 Trybunał wskazał natomiast ustawodawcy potrzebę szybkiej zmiany definicji budowli. W następstwie tego orzeczenia przygotowane zostały dwa projekty ustaw zawierających nowe definicje, ale nie doczekały się one uchwalenia. Sprawa trafiła w 2017 r. po raz drugi do Trybunału. Wydał on znowu wyrok interpretacyjny (SK 48/15), który nie zmniejszył jednak narastających sporów co do kwalifikacji tych obiektów jako przedmiotów opodatkowania. W roku 2023 Trybunał w wyroku rozstrzygającym sprawę klasyfikacji silosów (SK 14/21) postanowił stwierdzić niezgodność z Konstytucją przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zawierających definicję budowli i nakazać zmianę definicji budynku. W związku z tym w ciągu 18 miesięcy od dnia ogłoszenia tego wyroku we wskazanej ustawie powinny się pojawić nowe definicje analizowanych pojęć. Celem artykułu jest przedstawienie możliwych do wprowadzenia w tak krótkim czasie zmian tych definicji, z uwzględnieniem wymogów sformułowanych przez Trybunał Konstytucyjny. Optymalną koncepcją realizacji zaleceń Trybunału jest zdefiniowanie budowli i budynku w załącznikach do ustawy, z podaniem ich symboli statystycznych.

Bibliografia/References

 

Literatura/Literature

Borszowski, P., & Stelmaszczyk, K. (2016). Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny. Komentarz. Wolters Kluwer.

Brzezicki, T., Lasiński-Sulecki, K., Łunarski , O., Majka, P., Morawski, W. (red.) & Wantoch-Rekowski, J. (2013). Podatek od nieruchomości w orzecznictwie sądów administracyjnych. Komentarz. Linie interpretacyjne. Wolters Kluwer.

Dowgier, R. (2018). Budynek czy budowla. Kilka uwag na tle wyroku TK z dnia 13 grudnia 2017 r. (sygn. SK 48/15). Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych, (4), 33–40. https://taxpress.pl/czasopisma/1001-przegl-d-podatkow-lokalnych-i-finansow-samorzdowych-04-206

Dowgier, R. (2023). Wpływ kontroli abstrakcyjnej sprawowanej przez Trybunał Konstytucyjny na dochodzenie nadpłat podatku od nieruchomości (zagadnienie proceduralne). Białostockie Studia Prawnicze, 28(2), 8–70. https:/doi.org/1015290/bsp.2023.28.02.05

Etel, L. (2012). Co zamiast podatku katastralnego? W: L. Etel & M. Tyniewicki (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe – realia i perspektywy zmian. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Eugeniuszowi Ruśkowskiemu. Temida 2.

Etel, L. (2023). Definicja budowli nie jest zgodna z Konstytucją. Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych, (9), 37–41. https://taxpress.pl/czasopisma/18589-przegl-d-podatkow-lokalnych-i-finansow-samorz-dowych-9-271-2023

Etel, L., & Dowgier, R. (2013). Podatki i opłaty lokalne, czas na zmiany. Temida 2.

Etel, L., & Presnarowicz, S. (2003). Podatki i opłaty samorządowe. Komentarz. Dom Wydawniczy ABC.

Etel, L., & Ruśkowski, E. (1996). Komentarz do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Dom Wydawniczy ABC.

Etel, L., Dowgier, R., Grzegorz, L., & Pahl, B. (2020). Podatki i opłaty lokalne. Komentarz. Wolters Kluwer.

Felis, P., Etel, L., Bem, A., Bernardelli, M., Makowska, A., Malinowska-Misiąg, E., Olejniczak, J., & Otczyk, G. (2023). Opodatkowanie nieruchomości w Polsce na tle systemów europejskich. Wybrane problemy i propozycje zmian. Wydawnictwo Instytutu Finansów.

Kałążny, A. (2020). Opodatkowanie infrastruktury podatkiem od nieruchomości. Wolters Kluwer.

Morawski, W. (2009). Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. Komentarz. ODDK.

Morawski, W. (2010). Gdzie jest definicja budowli w podatku od nieruchomości. Przegląd Podatkowy, (7), 25–33.

 

Akty prawne/Legal acts

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.

Ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych Dz.U. z 2023 r., poz. 70.

Ustawa z 7.07.1994 r. Prawo budowlane Dz.U. z 2023 r., poz. 682 ze zm.

 

Orzecznictwo/Judgments

Postanowienie NSA z 22.10.2018 r., II FSK 2983/17, Lex nr 2604136.

Postanowienie TK z 5.03.2020 r., SK 48/15, OTK-A 2020, nr 20.

Postanowienie TK z 15.12.2020 r., S 3/20, OTK-A 2020, nr 73.

Wyrok TK z 3.07.2001 r. K. 32/99, nr 32, poz. 385.

Wyrok TK z 13.09.2011 r., P 33/09, OTK-A 2011, nr 7, poz. 71.

Wyrok TK z 4.07.2023 r., SK 14/21, OTK-A 2023, nr 59.

Wyrok TK z 18.10.2023 r., SK 23/19, Lex nr 3615776.