Pozorność nawiązania stosunku pracy z kobietą w ciąży a prawo do krótkoterminowych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Część I

Autor prowadzi rozważania na temat zjawiska pozorowania stosunku pracy z kobietą w ciąży w celu uzyskania przez nią korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych, czyniąc to z perspektywy prawa cywilnego, prawa pracy, prawa karnego, a także zasad współżycia społecznego. Badania tej problematyki zostały zaprezentowane w formie dwuczęściowego artykułu. Część pierwsza została poświęcona omówieniu wątpliwości teoretyczno-prawnych wiążących się z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa, a w szczególności wzajemnej relacji przepisów art. 22 § 11 k.p., art. 65 k.c. i 83 k.c. w zw. z art. 300 k.p., a także zaprezentowaniu „istoty” pozorności, z którą mamy do czynienia w przypadku kobiet w ciąży, które we współpracy z pracodawcą chcą uzyskać świadczenia chorobowe i macierzyńskie z systemu ubezpieczeń społecznych. W części tej przedstawiono również zagadnienie motywacji, jaką z reguły kierują się strony przy symulowaniu zatrudnienia pracowniczego oraz jej roli dla ostatecznego rozstrzygnięcia, a także oceniono zasadność prezentowanego w judykaturze poglądu, iż działania stron podejrzewanych o pozorowanie zatrudnienia winny być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, a w szczególności w świetle zakazu świadomego osiągania nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu.

Bibliografia/References

 

Babińska-Górecka, R. (2020). Instytucje i pojęcia prawa cywilnego a prawo ubezpieczeń społecznych. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (8), 3-10. https://doi.org/10.33226/0032-6186.2020.8.1

Bieranowski, A. (2002). Glosa do wyroku SN z 12.10.2001 r. (V CKN 631/00). Rejent, (11).

Breyer, S. (1975). Przeniesienie własności nieruchomości. Wydawnictwo Prawnicze.

Czechowicz, E. (2021, 22 września). ZUS mówi sprawdzam. Coraz częstsze kontrole kobiet w ciąży i młodych matek. Pit.pl. https://www.pit.pl/aktualnosci/zus-mowi-sprawdzam-coraz-czestsze-kontrole-kobiet-w-ciazy-i-mlodych-matek-1006027

Drozd, E. (1974). Pozorność w umowach przenoszących własność nieruchomości. Studia Cywilistyczne, t. XXII.

Grzesiok-Horosz, A. (2020). Komentarz do art. 83 KC. W: M. Załucki (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck.

Gudowski, J. (2021). Komentarz do art. 83 KC. W: J. Gudowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 2. Wolters Kluwer.

Gutowski, M. (2008). Nieważność czynności prawnej. C.H.Beck.

Guza, Ł. (2017, 10 lutego). ZUS odmawiający zasiłków i pozbawione empatii sądy... Gorsze oblicze opiekuńczego państwa. Dziennik Gazeta Prawna. https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/542338,panstwo-opiekuncze-program-rodzina-500-plus-zus-urlop-rodzicielski-sad-rodzice-dzieci-rodzina.html

Janas, A. (2018). Komentarz do art. 83 KC. W: M. Hadbas (Red.), M. Fras (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125). C.H.Beck.

Jedliński, A. (2005). Pozorność jako wada czynności prawnej i konsekwencje prawne pozorności. Rejent (5).

Kępiński, M. (1969). Pozorność w umowach o przeniesienie własności nieruchomości. Nowe Prawo, (9).

Lewandowska, E. (2018). Pozorność oświadczenia woli. Studium cywilnoprawne. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Lewaszkiewicz-Petrykowska, B. (1973). Wady oświadczenia woli w polskim prawie cywilnym. Wydawnictwo Prawnicze.

Machnikowski, P. (2022). Komentarz do art. 83 KC. W P. Machnikowski (Red.), Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz. C.H.Beck.

Machnikowski, P. (2010). Prawne instrumenty ochrony zaufania przy zawieraniu umowy. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Mularski, K. (2007). Pozorność oświadczenia woli. Zarys problematyki semiotycznej. Kwartalnik Prawa Prywatnego, (3).

Osajda, K. (2012). Pozorność czynności prawnej a ważność czynności prawnej ukrytej. Przegląd Prawa Handlowego, (4).

Raczkowski, M. (2010). Pozorność w umownych stosunkach pracy. LexisNexis.

Radwański, Z. (2008). Wady oświadczenia woli. W: Z. Radwański (Red.). Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego, tom 2. C.H.Beck.

Radwański, Z., Gutowski, M. (2019). Wady oświadczenia woli. W Z. Radwański (Red.) i A. Olejniczak (Red.), Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego, tom 2. C.H.Beck.

Skąpski, M. (2007). Glosa do wyroku SN z dnia 6 października 2004 r., I PK 545/03. Orzecznictwo Sądów Polskich, (2), poz. 21.

Sobolewski, P. (2021). Komentarz do art. 83 KC. W: K. Osajda (Red.), Komentarz do Kodeksu cywilnego. Tom I. C.H.Beck.

Sokołowski, K.P. (2010). Glosa do uchwały SN z 22.05.2009 r. (III CZP 21/09). Orzecznictwo Sądów Polskich, (6), poz. 60.

Strugała, R. (2021). Komentarz do art. 83 KC. W: E. Gniewek (Red.) i P. Machnikowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck.

Strzebińczyk, J. (2011). Komentarz do art. 83 KC. W: E. Gniewek (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck.

Szubert, W. (1957). Zagadnienia prawne ubezpieczenia społecznego. Państwo i Prawo, (1).

Ślebzak, K. (2017). Kontrola przez ZUS ważności umów o pracę stanowiących tytuł do ubezpieczenia społecznego – wybrane zagadnienia. Praca i Zabezpieczenie Społeczne (2). https://doi.org/10.33226/0032-6186.2020.11.5

Watrakiewicz, M. (2002). Glosa do wyroku SN z 12.10.2001 r. (V CKN 631/00). Rejent, (11).

Warciński, M. (2003). Glosa do wyroku SN z 12.10.2001 r. (V CKN 631/00). Palestra, nr 9-10.

Wilejczyk, M. (2014). Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego. C.H.Beck.

 

Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

 

Wyrok ETPCz z 4 lutego 2021 r., w sprawie Jurčić v. Chorwacja, 54711/15, Legalis nr 2530166

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego

 

Uchwała SN z 22 maja 2009 r., III CZP 21/09, OSNC 2010, Nr 1, poz. 13

Uchwała SN z 9 grudnia 2011 r., III CZP 79/11, niepubl.

 

Wyrok SN z 18 marca 1966 r., II CR 123/66, OSN 1967, Nr 2, poz. 22

Wyrok SN z 26 maja 1983 r., II CR 32/83, niepubl.

Wyrok SN z 17 lutego 1998 r., I PKN 532/97, OSNP 1999, nr 3, poz. 81

Wyrok SN z 25 lutego 1998 r., II CKN 816/97, LEX nr 56813

Wyrok SN z 23 września 1998 r., II UKN 229/98, OSNAPiUS 1999, nr 19, poz. 627

Wyrok SN z 17 grudnia 1998 r., II CKN 849/98, OSNC 1999, Nr 7-8, poz. 128

Wyrok SN z 9 grudnia 1999 r., I PKN 432/99, OSNP 2001, nr 9, poz. 310

Wyrok SN z 7 lipca 2000 r., I PKN 727/99, LEX nr 1223707

Wyrok SN z 14 marca 2001 r., II UKN 258/00, OSNAPiUS 2002, nr 21, poz. 527

Wyrok SN z 12 października 2001 r., V CKN 631/00, OSNC 2002, Nr 7–8, poz. 91

Wyrok SN z 26 marca 2002 r., III CKN 801/00, OSNC 2003/3, poz. 41

Wyrok SN z 12 lipca 2002 r., V CKN 1547/00, LEX nr 56054

Wyrok SN z 25 lutego 2004 r., II CK 34/03, LEX nr 174159

Wyrok SN z 27 kwietnia 2004 r., II CK 191/03, LEX nr 399727

Wyrok SN z 25 lipca 2004 r., I PK 42/04, OSNP 2005 nr 14, poz. 209

Wyrok SN z 6 października 2004 r., I PK 545/03, OSP 2007, nr 2, poz. 21

Wyrok SN z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005 nr 15, poz. 235

Wyrok SN z 13 kwietnia 2005 r., IV CK 684/04, IC 2006, Nr 3, s. 52

Wyrok SN z 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 192

Wyrok SN z 7 marca 2006, I PK 146/05, M.P.Pr. 2006, nr 9, poz. 474

Wyrok SN z 29 marca 2006 r., II PK 163, OSNP 2007 nr 6, poz. 71

Wyrok SN z 25 października 2006 r., III CSK 214/06, LEX nr 407141

Wyrok SN z 9 lutego 2007 r., I PK 222/06, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 159

Wyrok SN z 3 czerwca 2008 r., I PK 311/07, OSNP 2009, nr 19-20, poz. 258

Wyrok SN z 9 lipca 2008 r., I PK 315/07, LEX nr 531840

Wyrok SN z 7 października 2009 r., III PK 38/09, LEX nr 560867

Wyrok SN z 18 kwietnia 2013 r., II CSK 557/12, OSNC 2014/2, poz. 13

Wyrok SN z 14 marca 2014 r., II PK 160/13, LEX nr 1458631

Wyrok SN z 26 września 2014 r., IV CSK 692/13, LEX nr 1544228

Wyrok SN z 11 maja 2016, I CSK 326/15, LEX nr 2096150

Wyrok SN z 21 września 2018 r., V CSK 540/17, LEX nr 2561025

Postanowienie SN z 13 grudnia 2007 r., II UK 211/07, LEX nr 863994

Postanowienie SN z 6 lutego 2009 r., I UK 323/08, LEX nr 725022

Postanowienie SN z 17 kwietnia 2018 r., II UK 298/17, LEX nr 2549234

Postanowienie SN z 19 maja 2020 r., III UK 258/19, LEX nr 3161421

 

Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych

 

Wyrok SA w Łodzi z 21 grudnia 2015 r., III AUa 1088/15, LEX nr 1979436

Wyrok SA w Łodzi z 18 maja 2016 r., I ACa 1626/15

Wyrok SA w Katowicach z 27 października 2016 r., III AUa 192/16, LEX nr 2157732

Wyrok SA w Katowicach 16 lutego 2017 r., III AUa 219/16, LEX nr 2275447

Wyrok SA w Katowicach z 13 kwietnia 2017 r., I ACa 1165/16

Wyrok SA we Wrocławiu z 27 marca 2018 r., III AUa 1907/17, LEX nr 2514867

Wyrok SA w Krakowie z 12 czerwca 2019 r., III AUa 1762/16, LEX nr 2707255

Wyrok SA w Łodzi z 20 grudnia 2019 r., III AUa 564/19, LEX nr 3051357

Wyrok SA w Szczecinie z 4 marca 2021 r., III AUa 7/21, LEX nr 3189029