Praca i Zabezpieczenie Społeczne 01/2023

Tematem artykułu jest pojęcie godności osobowej oraz godności człowieka pracującego. Autor przedstawia znaczenie terminu godności osobowej oraz wyróżnia je na tle innych podobnych znaczeń. Przedstawiona zostaje historyczna konstrukcja znaczenia pojęcia godności, którą autor poddaje krytyce. W artykule dochodzi do określenia znaczenia terminu godności osobowej jako wyrażenia przewagi gatunku ludzkiego nad pozostałymi znanymi kategoriami bytów. W tym kontekście autor wiąże pojęcie godności z pracowniczą częścią życia ludzkiego oraz wyróżnia pojęcie godności człowieka pracującego, które wiąże w sobie pojęcia pracownika, pracodawcy oraz innych podmiotów.

Autor prowadzi rozważania na temat zjawiska pozorowania stosunku pracy z kobietą w ciąży w celu uzyskania przez nią korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych, czyniąc to z perspektywy prawa cywilnego, prawa pracy, prawa karnego, a także zasad współżycia społecznego. Badania tej problematyki zostały zaprezentowane w formie dwuczęściowego artykułu. Część pierwsza została poświęcona omówieniu wątpliwości teoretyczno-prawnych wiążących się z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa, a w szczególności wzajemnej relacji przepisów art. 22 § 11 k.p., art. 65 k.c. i 83 k.c. w zw. z art. 300 k.p., a także zaprezentowaniu „istoty” pozorności, z którą mamy do czynienia w przypadku kobiet w ciąży, które we współpracy z pracodawcą chcą uzyskać świadczenia chorobowe i macierzyńskie z systemu ubezpieczeń społecznych. W części tej przedstawiono również zagadnienie motywacji, jaką z reguły kierują się strony przy symulowaniu zatrudnienia pracowniczego oraz jej roli dla ostatecznego rozstrzygnięcia, a także oceniono zasadność prezentowanego w judykaturze poglądu, iż działania stron podejrzewanych o pozorowanie zatrudnienia winny być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, a w szczególności w świetle zakazu świadomego osiągania nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu.

Artykuł dotyczy pracy imigrantów w USA w ośrodkach zatrzymania oraz możliwości kwalifikowania tej pracy jako pracy przymusowej. Podstawowe kwestie, jakie zostały poruszone w artykule dotyczą: wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez osoby osadzone w ośrodkach, zagadnienia czy praca ta ma charakter dobrowolny, jakie są warunki jej wykonywania i wreszcie czy osobom osadzonym w centrach zatrzymania przysługują uprawnienia zbiorowe związane z pracą, a więc prawo do zrzeszania się i efektywnych negocjacji warunków pracy i płacy. Celem publikacji jest przedstawienie dyskusji toczącej się w USA dotyczącej tego, czy osoby osadzone w ośrodkach zatrzymania dla imigrantów podlegają pod dwie fundamentalne regulacje federalne: Ustawę o Uczciwych Standardach Pracy (Fair Labour Standard Act, FLSA), w której znajduje się federalna gwarancja płacy minimalnej oraz Ustawę o Stosunkach Pracy (National Labour Relation Act, NLRA), w której znajduje się gwarancja prawa do zrzeszania się i zakaz dyskryminacji, której podstawą byłoby organizowanie się pracowników lub ich działalność w związku zawodowym zakaz dyskryminacji, której podstawą byłaby działalność związkowa.

Analiza najnowszego orzecznictwa polskiego Sądu Najwyższego w sprawach dotyczących przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji ma charakter przełomowy. Dotyczy to przede wszystkim dwóch kwestii. Pierwsza, to wyraźnie odróżnienie czynów niedozwolonych (naruszania dóbr osobistych pracownika) od nakazu przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji. Powyższe daje podstawy do dochodzenia przez ofiarę przemocy psychicznej roszczeń z dwóch różnych tytułów. Druga, to nowoczesna interpretacja przewidzianego przez kodeks pracy zryczałtowanego odszkodowania. Sąd słusznie dostrzegł w nim zadośćuczynienie oraz sankcję. Wszystko to ma ten skutek, że pomimo braku zmian w regulacjach prawnych, znacząco wzrosła ochrona praw pracowniczych.

Pracownik socjalny jest kluczowym zawodem w obszarze pomocy społecznej – organizatorem i realizatorem pracy socjalnej oraz wsparcia dla osób i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych. Wymogi odnoszące się do kwalifikacji pracownika socjalnego oraz zakres jego zadań powinny wiązać się z adekwatnie wysokim wynagrodzeniem. Celem artykułu jest analiza wynagradzania pracowników socjalnych w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej z perspektywy prawnej oraz praktyki samorządowej pomocy społecznej. W artykule zaprezentowano kwestie prawne dotyczące regulacji wysokości wynagrodzeń pracowników socjalnych oraz wyniki badań empirycznych dotyczące wynagrodzeń. Wykazano, iż regulacje prawne nie zapewniają pracownikom socjalnym odpowiedniego wynagrodzenia, co przekłada się na niskie wynagrodzenia pracowników socjalnych.

Przedmiotem opracowania jest omówienie kwestii prawa uchodźców wojennych z Ukrainy do świadczeń opieki zdrowotnej, zarówno na podstawie szczególnej regulacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, jak i ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Analiza obejmie zakres podmiotowy i przedmiotowy opieki zdrowotnej przewidzianej dla uchodźców z Ukrainy, a także kwestie organizacji i finansowania udzielanych im świadczeń.

Autorka referuje orzecznictwo Sądu Najwyższego skoncentrowane wokół problematyki zachowania standardu należytej obsady sądu w sprawach objętych procedurą cywilną, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. Szerzej omawia najnowszy judykat z tego zakresu zapadły w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego.