Problem niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (uwagi na tle relacji przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy systemowej)

Artykuł podejmuje zagadnienie dopuszczalności kwalifikacji umów cywilnoprawnych jako tytułów obowiązkowego ubezpieczenia społecznego z zastosowaniem klauzul nadużycia czy obejścia prawa ubezpieczeń społecznych. Przedmiotem artykułu jest także zbadanie, czy stosując prawo ubezpieczeń społecznych można weryfikować stosunki prawne prawa cywilnego, prawa pracy, prawa handlowego, w szczególności ze skutkiem prawnym dla tych gałęzi prawa. Artykuł odnosi się także do możliwości naruszenia prawa ubezpieczeń społecznych przez zastosowanie instytucji prawa cywilnego (np. umowy zlecenia), prawa handlowego (np. forma spółek) lub prawa pracy (np. art. 3 k.p.), które zostały zastosowane na gruncie tych gałęzi prawa w sposób zgodny z prawem.

Bibliografia/References

Antonów, K. (2001). Dobrowolne i kontynuowane ubezpieczenia społeczne. Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych, (11).

Antonów, K. (2021). Kompetencje ZUS w zakresie weryfikacji prowadzenia działalności gospodarczej oraz deklarowanej podstawy wymiaru składek z tego tytułu. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2). https://doi.org/10.33226/0032-6186.2021.2.1

Antonów, K. (2020). Właściwości prawa ubezpieczeń społecznych. W: A. Wypych-Żywicka (Red.), System prawa ubezpieczeń społecznych. Część ogólna, C.H.Beck.

Babińska-Górecka, R. (2015). Ewolucja treści ryzyka socjalnego „zatrudnionych” na podstawie umów cywilnoprawnych. W: M. Szabłowska-Juckiewicz, M. Wałachowska, J. Wantoch-Rekowski (Red.), Umowy cywilnoprawne w ubezpieczeniach społecznych, Wolters Kluwer.

Babińska-Górecka, R. 2020a, Instytucje i pojęcia prawa cywilnego a prawo ubezpieczeń społecznych, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (8). https://doi.org/10.33226/0032-6186.2020.8.1

Babińska- Górecka, R. 2020b, Właściwości regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych, W: A. Wypych-Żywicka (Red.), System prawa ubezpieczeń społecznych. Część ogólna, Warszawa.

Babińska-Górecka, R. 2020c (1), Zagadnienie stosowania przepisów kodeksu cywilnego do określenia niektórych następstw relacji płatnik – ubezpieczony z punktu widzenia założenia racjonalności pracodawcy, W: M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska (Red.), Przegląd Prawa i Administracji, tom CXX, część 2. https://doi.org/10.19195/0137-1134.120.91

Baran. K.W. (2020). Kodeks pracy. Komentarz, Tom I, wyd. 5, K.W. Baran (Red.), Wolters Kluwer.

Bińczycka-Majewska, T. (2014). Powszechność systemu ubezpieczeń społecznych- teoria i praktyka, W: System ubezpieczeń społecznych- między solidaryzmem a indywidualizmem. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Brzeziński, B. (2008). Kilka refleksji o związkach oraz instytucjach prawa cywilnego z prawem podatkowym, Studia Iuridica Toruniensia, tom IV. D. Janicka (Red.). Toruń.

Czarnecki, P. (2017). Glosa do uchwały SN z dnia 16 czerwca 2016 r., III UZP 6/16, Orzecznictwo Sądów Polskich, (7–8).

Dąbek, P. (2012). Wpływ cywilnoprawnej instytucji „przedsiębiorstwa” na stosowanie prawa podatkowego, W: B. Gnela (Red.), Zastosowanie instytucji prawa cywilnego w prawie podatkowym, Difin.

Gersdorf, M. (2013). Prawo zatrudnienia, Wolters Kluwer.

Hajn, Z. (1997). Pojęcie pracodawcy po nowelizacji Kodeksu pracy, cz. II, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (6).

Janik, E. (2012). Instytucja potrącenia jako efektywny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, W: B. Gnela (Red.), Zastosowanie instytucji prawa cywilnego w prawie podatkowym, Difin.

Jończyk, J. (2006). Prawo zabezpieczenia społecznego, Wolters Kluwer.

Jończyk, J. (2012a). Umowa o zatrudnienie, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2).

Jończyk, J. (2012b). Rodzaje i formy zatrudnienia, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (6).

Jończyk, J. (2013). Ochrona pracy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3).

Kaczmarek, A. (2010). Zakres podmiotowy ubezpieczenia chorobowego, W: A. Malaka, B. Wagner (Red.), Ubezpieczenia chorobowe, Iwonicz-Zdrój.

Kaczmarek, A., Krajewski, M. (2017). Zbieg tytułów ubezpieczenia emerytalnego i rentowego- analiza obecnego stanu prawnego oraz koncepcja budowy nowego modelu, Ubezpieczenie Społeczne. Teoria i Praktyka, (2).

Kubot, Z. (2014). Odcinkowa zdolność pracodawcza spółki dominującej w grupie kapitałowej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (9).

Lanckoroński, B. (2016). Kwestia autonomicznej kwalifikacji umów cywilnoprawnych w systemie ubezpieczeń społecznych, Zeszyty Prawnicze Biura Studiów i Analiz Sejmowych, (4).

Liszcz, T. (1997). Ubezpieczenia społeczne i zaopatrzenie społeczne w Polsce, Wydawnictwo Zakamycze.

Nowakowski, T. (2021). Umowa o dzieło a umowa o świadczenie usług w świetle orzecznictwa sądów pracy i rozważań doktryny prawa cywilnego, Monitor Prawa Pracy, (3).

Ostaszewski, W., Wiącek, M. (2022). Krytyka koncepcji tzw. wspólnika iluzorycznego, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3). https://doi.org/10.33226/ 0032-6186.2022.2.5

Parchomiuk, J. (2018). Nadużycie prawa w prawie administracyjnym, C.H.Beck.

Pisarczyk, Ł. (2008). Ryzyko pracodawcy, Wolters Kluwer.

Płażek, S. (1996). Autonomia prawa ubezpieczenia społecznego. W: B. Wagner (Red.) Problemy prawa ubezpieczenia społecznego, Kraków.

Prusinowski, P. (2011). Obowiązek zapłaty składek a definicja pracownika w prawie ubezpieczeń społecznych, Monitor Prawa Pracy, (6).

Raczkowski, M. (2009). Powiązania kapitałowe pracodawcy a stosunek pracy, Państwo i Prawo, (3).

Sobczyk, A. (2012). Wynagrodzenie minimalne zleceniobiorców, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (8).

Ślebzak, K. (2014). Aksjologiczne podstawy prawa ubezpieczeń społecznych ze szczególnym uwzględnieniem solidarności i sprawiedliwości, W: K. Ślebzak, M. Skąpski (Red.), Aksjologiczne podstawy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, Ars boni et aequi.

Ślebzak, K. (2017). Kontrola przez ZUS ważności umów o pracę stanowiących tytuł do ubezpieczenia społecznego – wybrane zagadnienia. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2), 29–41. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.117

Ślebzak, K., Zieliński, M. (2020). Kontrola przez ZUS prowadzonej działalności gospodarczej w kontekście weryfikacji podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wysokości świadczeń z tego tytułu (w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego), Praca i Zabezpieczenie Społeczne (11). https://doi.org/10.33226/0032-6186.2020.11.5

Ślebzak, K. (2021). O niektórych założeniach konstrukcyjnych systemu ubezpieczeń społecznych. W: R. Babińska-Górecka, A. Przybyłowicz, K. Stopka, A. Tomanek (Red.), Prawo pracy i prawo socjalne. Teraźniejszość i przyszłość. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Herbertowi Szurgaczowi, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Uniwersytet Warszawski. https://doi.org/10.18778/8142-018-1.03

Ślebzak, K. (2015). Prawo do zabezpieczenia społecznego w Konstytucji RP. Zagadnienia podstawowe, C.H.Beck.

Wagner, B. (2010). Zasada równego traktowania w ubezpieczeniu chorobowym (w:) Ubezpieczenie chorobowe, Iwonicz Zdrój. Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego.

Zieleniecki, M. (2013). Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego, W: Ubezpieczenie społeczne – dawniej i dziś. W 80- lecie uchwalenia ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Wrocław. Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego.

Zieliński, T. (1994). Ubezpieczenia społeczne pracowników. Zarys systemu praw – część ogólna, PWN.