Socio-demographic characteristics and the position of people with disabilities in the labour market in Poland in 2015–2022

Cechy demograficzno-społeczne a pozycja osób z niepełnosprawnością na rynku pracy w Polsce w latach 2015–2022

The article investigates the position of people with disabilities in the open labour market in Poland. Its primary objective is to determine the demographic and social characteristics of people with disabilities that improve or worsen their position in the labour market. The analysis is based on LFS aggregate and individual data of a stock and flow nature from 2015–2022. The analysis shows that people with disabilities are in a worse situation on the labour market compared to the able-bodied people with respect to the rates of economic activity, employment and unemployment, as well as indicators of the likelihood of finding and losing a job. The non-parametric analysis indicates that in the group of people with disabilities women, rural residents, people aged 15–24, with basic vocational, primary and incomplete primary education and with a severe degree of disability are in the worst situation on the labour market. The econometric analysis confirms that people with disabilities aged 15–24 and with general secondary and basic vocational education were most likely to lose their jobs and outflow to unemployment. The highest chances of outflow from economic inactivity to employment have people with disabilities aged 15–24, with post-secondary, secondary and higher education as well as city dwellers.

W artykule badano pozycję osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy w Polsce. Jego podstawowym celem jest określenie cech demograficznych i społecznych osób niepełnosprawnych, które poprawiają lub pogarszają ich pozycję na rynku pracy. Analiza opiera się na zagregowanych i indywidualnych danych BAEL o charakterze zasobów i przepływów z lat 2015–2022. Z analizy wynika, że osoby niepełnosprawne znajdują się w gorszej sytuacji na rynku pracy w porównaniu do osób pełnosprawnych pod względem wskaźników aktywności gospodarczej, zatrudnienia i bezrobocia, a także wskaźników prawdopodobieństwa znalezienia i utraty pracy. Analiza nieparametryczna wskazuje, że w grupie osób niepełnosprawnych w najgorszej sytuacji na rynku pracy znajdują się kobiety, mieszkańcy wsi, osoby w wieku 15–24 lata, z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym i niepełnym oraz ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Analiza ekonometryczna potwierdza, że osoby niepełnosprawne w wieku 15–24 lata oraz z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz podstawowym i niepełnym podstawowym były najbardziej narażone na utratę pracy i odpływ do bezrobocia. Największe szanse na odpływ z bierności zawodowej do zatrudnienia mają osoby niepełnosprawne w wieku 15–24 lata, z wykształceniem pomaturalnym, średnim i wyższym oraz mieszkańcy miast.

Bibliografia/References

Albinowski, M. & Rozszczypała, A. (2022). Luka zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w Polsce, Ubezpieczenia społeczne. Teoria i praktyka, 2 (153), 49–70. DOI.10.5604/01.3001.0015.9170.

Buchwald, T. (2015). Osoby niepełnosprawne i ich aktywizacja zawodowa na otwartym rynku pracy a polityka społeczna w Polsce, Programy wsparcia realizowane przez Fundację Aktywizacja, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, II 2015(15), 74–94.

Cameron, A. C., Trivedi, P. K. (2005). Microeconometrics: Methods and Applications. New York: Cambridge University Press.

Chow, G. C. (1995). Ekonometria, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Collischon, M., Hiesinger, K. & Pohlan, L. (2023). Disability and Labor Market Performance, IZA Discussion Paper, No. 16100, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4436701 or DOI.10.2139/ssrn.4436701.

Emerson, E., Stancliffe, R., Hatton, C., Llewellyn, G., King, T., Totsika, V., Aitken, Z., Kavanagh, A. (2021). The impact of disability on employment and financial security following the outbreak of the 2020 COVID-19 pandemic in the UK. Journal of Public Health, Sep 22;43(3):472–478. DOI: 10.1093/pubmed/fdaa270. PMID: 33429436; PMCID: PMC7928747.

Giermanowska, E., Racław, M. (2022). Złożoność zjawiska aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami w sytuacji niepewności (przypadek pandemii COVID-19), Ubezpieczenia społeczne. Teoria i praktyka, 2(153), 33–48. DOI.10.5604/01.3001.0015.9208.

Giermanowska, E., Racław, M., Szawarska, D. (2020). Employing People with Disabilities. Good Organisational Practices and Socio-cultural Conditions, Palgrave Macmillan.

Gołata, E. (2021). Labour market inequalities across disability statuses, sex and age, Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 2021, vol. 66, 11, 1–26. DOI.10.5604/01.3001.0015.5128.

Hall, E., Wilton, R. (2011). Alternative spaces of work and inclusion for disabled people, Disability & Society, 26(7), 867–880. DOI.10.1080/09687599.2011.618742.

Jabłońska-Porzuczek, L. (2019). Situation of disabled people in the Polish labour market, Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, XI(3), 143–153. DOI.10.5604/01.3001.0013.2806.

Jabłońska-Porzuczek L., Kalinowski S. (2018). Analysis of the Labour Market Situation of People with Disabilities, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 4(336), s. 157–172. DOI.10.18778/0208-6018.336.10.

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, Dz.U. poz. 1169, art. 27. (Polska). https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/konwencja-onz-o-prawach-osobniepelnosprawnych.

Kryńska, E. (Red). (2013). Analiza sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce i Unii Europejskiej, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Sozańska, D. (2013). Osoby niepełnosprawne na rynku pracy, Labour et Educatio, 1/2013, 153–166. http://hdl.handle.net/11716/1358.

Stolarczyk, P., Kraciński, P. (2023). Metody poszukiwania pracy przez osoby z niepełnosprawnościami a kapitał społeczny, Turystyka i rozwój regionalny (19). DOI.10.22630/TIRR.2023.19.

Stolarczyk, P., Wielechowski, M. (2020). Disabled People on the Labour Market in Poland – Focus on Rural Areas of the Masovian Voivodship, Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, Vol. XXII(1), 312–321. DOI.10.5604/01.3001.0013.7580.

van der Zwan, R., & de Beer, P. (2021). The disability employment gap in European countries: What is the role of labour market policy? Journal of European Social Policy, 31(4), 473–486. DOI.10.1177/09589287211002435.

Wiśniowski, A. (2012). Modele zmiennych wielomianowych nieuporządkowanych, M. Gruszczyński (Red.), Mikroekonometria: modele i metody analizy danych indywidualnych (s. 123–184). Oficyna a Wolters Kluwer business.