Najlepsze ceny Specjalne oferty dla członków klubu książki PWE Najtańsza dostawa
Dr Katarzyna Błeszyńska
ORCID: 0000-0003-4982-0176

Dr Katarzyna Błeszyńska

Pracownik naukowy w Katedrze Prawa Mediów Wydziału Dziennikarstwa, Bibliologii i Informacji Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca prawa autorskiego oraz prawa prasowego. Radca prawny w kancelarii prawnej Błeszyński i Partnerzy Radcowie Prawni; specjalizuje się w prawie autorskim i prawie prasowym.

 
DOI: 10.33226/0137-5490.2022.9.3
JEL: K, Z

Celem artykułu jest wykazanie, że utwór architektoniczny nie jest jednolity w swej postaci i w jego obrębie mogą występować także utwory zaliczane do architektury krajobrazu, wobec których należy wykonywać autorskie prawo osobiste do oznaczania autorstwa utworu. W efekcie umożliwi to również prawidłowe wykonywanie wobec tych utworów dozwolonego użytku publicznego, jakim jest tzw. prawo panoramy, z obowiązkiem oznaczania autorstwa. Następcy praw autorskich majątkowych bardzo często traktują dzieła architektury oraz architektury krajobrazu jak przedmioty wyłącznie użytkowe, naruszając autorskie prawa osobiste, w szczególności poprzez nagminne ich nieoznaczanie. Walor użytkowy omawianych utworów nie powinien pozbawiać ich autorów prawa do decydowania o tym, jak i czy dzieło ma być oznaczone. Bez zgody autora nikt nie powinien arbitralnie podejmować decyzji o anonimowej prezentacji takich utworów, zwłaszcza, że nie ma realnych przeszkód, aby ich autorstwo uwidoczniać np. na plakietkach, tabliczkach, umieszczonych w widocznym miejscu, co powinno stać się dobrą praktyką postępowania i świadectwem społecznej tożsamości kulturowej.

Słowa kluczowe: utwór architektoniczny; utwór architektury krajobrazu; oznaczanie autorstwa; site specific art
DOI: 10.33226/0137-5490.2020.6.5

W artykule podjęto analizę podstaw, celu i zakresu ograniczenia praw autorskich w odniesieniu do utworów wystawionych na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach w zakresie tzw. prawa panoramy. W odniesieniu do ograniczeń praw autorskich, stanowiących wyjątek od bezwzględnej ich ochrony przewidzianej w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24, poz. 83 ze zm.), zasadne jest określenie i uzasadnienie celu dozwolonego użytku publicznego. W artykule wskazano i uzasadniono podstawę ograniczenia jako dostęp do kultury, zastrzegając że pojęcie to nie jest tożsame z definicją dobra kultury. W tym celu dokonano zwięzłej wykładni przepisu ograniczającego, a także analizy gwarancji prawnych w zakresie dostępu do kultury, dziedzictwa kultury, spuścizny kulturowej w regulacjach prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem definicji dobra kultury, wskazując brak koherentności pojęć utworu i dobra kultury.

Słowa kluczowe: dozwolony użytek utworów; kultura; ograniczenie praw autorskich; prawo panoramy; utwór