Modyfikacja prawnej konstrukcji pomocy udzielanej z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców — konstatacje po upływie sześciu lat jego funkcjonowania

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (FWK) utworzono w drodze ustawy w 2015 r. i powierzono jego obsługę Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Źródłami jego przychodów są obowiązkowe wpłaty dokonywane przez banki. Pomoc udzielana z FWK może polegać na okresowym wsparciu kredytobiorcy w spłacie rat kredytu mieszkaniowego lub udzieleniu jednorazowej pożyczki na spłatę zadłużenia z tego tytułu. Dotychczasowe roczne wykorzystanie zasobów FWK było bardzo niskie i nie przekroczyło 6% zgromadzonych środków. Zmiany ustawy dokonane od 1.01.2020 r. polegają na poszerzeniu podmiotowego i przedmiotowego zakresu pomocy kierowanej do kredytobiorców, a także podwyższeniu jej limitów i wydłużeniu okresu udzielania. Wprowadzono również możliwość umorzenia części udzielonej pomocy. Poddano weryfikacji hipotezę o antycypacyjnej ingerencji ustawodawcy w prawny mechanizm pomocy udzielanej kredytobiorcom z FWK. Wykazano, że dokonane zmiany w prawnej konstrukcji tej pomocy mogą być przydatne w związku z utrwalającymi się współcześnie negatywnymi zjawiskami na rynku kredytów mieszkaniowych, w szczególności związanymi z rosnącymi kosztami ich spłaty przez kredytobiorców. W podsumowaniu rozważań podkreślono prawdopodobieństwo materializowania się ryzyka utraty zdolności do terminowej spłaty kredytów, które przede wszystkim warunkuje wysoka inflacja i wzrost stóp procentowych wynikający z decyzji Rady Polityki Pieniężnej, mający wpływ na wysokość stawki WIBOR uwzględnianej w zmiennej stopie oprocentowania kredytów mieszkaniowych.

Bibliografia/References

Literatura/Literature

Bączyk, M. (2020). Umowy bankowe w polskim systemie prawnym. W: M. Stec (red.), Prawo umów handlowych. System prawa handlowego. Tom 5c (441–712). C.H.Beck.

Choptiany, W. (2019). Mechanizmy ochrony kredytobiorcy — konsumenta w kontekście kredytów denominowanych i indeksowanych do waluty obcej w świetle ustawy o wsparciu kredytobiorcy — wybrane zagadnienia. Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, (8), 65–77. https://doi.org/10.7172/2299-5749.IKAR.8.8.5

Hauser, R., & Wierzbowski, M. (red.). (2021). Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz. C.H.Beck.

Jurkowska-Zeidler, A. (2016). Asymetria ryzyka a zasada sprawiedliwości społecznej na tle problemu kredytów we frankach szwajcarskich. Gdańskie Studia Prawnicze, (35), 131–153.

Kowalewska, E. (2021). Status prawny składek wnoszonych na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. C.H.Beck.

Nierodka, A. (2021). Kredyty z dopłatą dla kredytobiorców w trudnej sytuacji finansowej. W: I. Heropolitańska, A. Nierodka, & T. Zdziarski, Kredyty, pożyczki i gwarancje bankowe (567–569). Wolters Kluwer.

Ofiarski, Z. (2017). Borrowers Support Fund in Poland. Acta Universitatis Brunensis — Iuridica, (580), 504–517.

Pachuca-Smulska, B. (2021). Rola państwa w kształtowaniu ochrony konsumentów na rynku kredytów hipotecznych po kryzysie finansowym 2007–2011 w świetle przepisów Dyrektywy 2014/17/UE. C.H.Beck.

Pilcicka, A., Ptaszyński, J., Meluch, B., & Polkowska, M. (2019). Ogólnopolski raport AMRON-SAFRiN o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości, (4), 24–31. https://www.zbp.pl/getmedia/9b70af88-8203-4f1d-822e-b5ed8a798783/Raport-AMRON-SARFiNNr-4-2019_Pl

Ptaszyński, J., & Polkowska, M. (2021). Ogólnopolski raport AMRON-SAFRiN o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości, (3), 8–16. https://www.zbp.pl/getmedia/725ef9c0-5a82-445c-820672524b37e776/0_AMRON_211129_RaportAmron_Sarfin_3_21_PL

Rutkowska-Tomaszewska, E. (2019). Czy struktura instytucjonalna ochrony konsumenta na rynku usług finansowych wymaga zmian? Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, (11), 15–23. https://doi.org/10.33226/0137-5490.2019.11.3

Szczepańska, O. (red.). (2021). Raport NBP o stabilności systemu finansowego. Narodowy Bank Polski.

Szpringer, Z. (2018). Ocena z dnia 29 marca 2018 r. skutków regulacji zawartych w prezydenckim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, druk sejmowy nr 1863.

Pozostałe źródła/Other sources

Biuro Informacji Kredytowej (2022). Zdolność kredytowa w czasach wysokich stóp procentowych. https://media.bik.pl/informacje-prasowe/724552/zdolnosc-kredytowa-w-czasach-wysokich-stop-procentowych (pobrano 28.02.2022).

Departament Business Intelligence w Biurze Informacji Kredytowej S.A. (2022). Analizy rynkowe. https://media.bik.pl/analizy-rynkowe (pobrano 28.02.2022).

Sejm (2017). Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, druk nr 1863.