Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 08/2024

W opracowaniu analizowany jest problem powstający w praktyce obrotu gospodarczego w związku z umową franczyzy. Niekiedy dochodzi do sytuacji, w której franczyzobiorca nie ma możliwości kontynuowania działalności franczyzowej, zwłaszcza po wypowiedzeniu stosunku prawnego przez organizatora sieci franczyzowej. Pozostaje wówczas z przedsiębiorstwem w rozumieniu przedmiotowym (art. 551 k.c.) nieprzydatnym dla niego z uwagi na brak franczyzy. W takich przypadkach dochodzi niekiedy do nabycia takiego przedsiębiorstwa – bezpośrednio albo pośrednio – przez organizatora sieci po zaniżonej wartości. Organizator sieci przejmuje wówczas rynek byłego franczyzobiorcy bez poniesienia adekwatnych kosztów jego wypracowania. Organizator sieci odnosi korzyści ekonomiczne na tym rynku. W kontekście takich zdarzeń powstają pewne roszczenia pieniężne, możliwe do podniesienia na podstawie różnych reżimów prawnych. Roszczenia te koncentrują się na różnych aspektach opisanego stanu faktycznego. Niekiedy mogą one alternatywnie chronić interes byłego franczyzobiorcy.

Od ponad 40 lat prawo nakazuje ochronę złóż kopalin rozumianą jako zapewnienie możliwości ich wydobycia, co może kolidować z wymaganiami dotyczącymi zagospodarowania przestrzennego oraz prawa własności nieruchomości. W dotychczasowej praktyce rozwiązania te funkcjonowały w niezwykle ograniczonym zakresie. Zmiana Prawa geologicznego i górniczego dokonana ustawą z 16.06.2023 r. wprowadza pojęcie „złoża strategicznego”. O zaliczeniu złoża do tej kategorii decyduje minister właściwy do spraw środowiska, kierując się przesłankami określonymi w ustawie. Pociąga to za sobą obowiązek ukształtowania planu zagospodarowania przestrzennego w sposób zapewniający możliwość podjęcia wydobycia takiego złoża, w tym ograniczenia w zakresie zagospodarowania nieruchomości (zwłaszcza trwałej zabudowy). Decyzja ministra ma charakter wiążący dla organów planowania przestrzennego, a pośrednio również dla właścicieli nieruchomości. Celem opracowania jest krytyczna analiza regulacji dotyczącej złóż strategicznych.

W artykule przedstawiono, na podstawie zaistniałego stanu faktycznego, problematykę opodatkowania budowli infrastruktury wodnokanalizacyjnej będącej w posiadaniu samorządowego zakładu budżetowego. Z istoty działalności tej kategorii jednostek sektora finansów publicznych wynika, że wykonują swoje usługi odpłatnie. Odpłatność nie przesądza jednak o zarobkowym charakterze działalności w zakresie zadań własnych gminy. Zasadniczym celem artykułu jest weryfikacja tezy, zgodnie z którą w określonych sytuacjach działalność w zakresie zadań własnych gminy wykonywana przez samorządowy zakład budżetowy nie stanowi działalności gospodarczej i w konsekwencji wykorzystywane w tym celu budowle nie stanowią przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Celem artykułu jest przedstawienie zmian klimatycznych i ich najistotniejszych konsekwencji społeczno-ekonomicznych. Autorzy w ramach opracowania decydują się odpowiedzieć na pytanie, czy postępujące zmiany klimatu i związane z nimi katastrofy naturalne mogą stanowić naruszenie konstytucyjnych uregulowań chroniących dyscyplinę finansów publicznych. Jednocześnie autorzy proponują wprowadzenie zmian do konstytucyjnego limitu zadłużenia celem dostosowania go do zmieniającej się rzeczywistości klimatycznej.

Celem niniejszego artykułu jest porównanie dwóch metod niesamodzielnego wykazywania spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz ustalenie, czy przepisy polskiego prawa zamówień publicznych właściwie regulują sytuację wykonawców korzystających z którejś z nich. Polskie i unijne prawo zamówień publicznych pozwala wykonawcom wykazać spełnianie warunków udziału w postępowaniu poprzez poleganie na zdolnościach innych podmiotów lub członków grupy wykonawców. Mimo że każda z tych metod służy różnym celom, reguły kwalifikacji podmiotowej powinny być analogiczne. W rzeczywistości różnią się od siebie w dwóch ważnych kwestiach: różne są zasady naprawiania błędów ujawnionych w trakcie kwalifikacji podmiotowej oraz reguły odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia publicznego. W tych zakresach Prawo zamówień publicznych powinno zostać zmienione. Ponadto zmiana powinna objąć również przepis regulujący zmianę podmiotową umowy – powinna ona w sposób precyzyjny regulować dopuszczalność zmian w składzie grupy wykonawców.

Celem opracowania jest ustalenie treści pojęć „nieskazitelny charakter” oraz „rękojmia prawidłowego wykonywania zawodu” sędziego. Oba te pojęcia są istotne przy ocenie przydatności kandydata na urząd sędziego, pomimo że ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych nie wymienia rękojmi jako wymogu stawianego kandydatom. Szczególną uwagę poświęcono zasadom etycznym oraz badaniom lekarskim, które powinny pomóc ocenić postawę kandydata na sędziego w przyszłości. W ostatniej części odniesiono się także do zaangażowania politycznego sędziów w kontekście nieskazitelności i niezależności.

Glosa stanowi krytyczne omówienie stanowiska zaprezentowanego przez Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z 6.02.2023 r. (II Ca 2302/22). W orzeczeniu tym Sąd zajmował się w pierwszej kolejności problematyką odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot w związku z awarią silnika, która była spowodowana jego usterką konstrukcyjną. Sąd nietrafnie uznał, że taka awaria silnika pozostaje nieprzewidywalna, chociaż o istnieniu usterki konstrukcyjnej silnika pozwana wiedziała już na wiele miesięcy przed jej wystąpieniem, a w zasadzie jedyną niewiadomą pozostawała chwila, w której taka usterka się ujawni. Krytyce poddano również stanowisko Sądu, że dokonana przez pozwaną zmiana lotu na inny (późniejszy o bez mała dobę od wcześniej zarezerwowanego) nie może zostać potraktowana jako odmowa wejścia na pokład.