Najlepsze ceny Specjalne oferty dla członków klubu książki PWE Najtańsza dostawa
Prof. dr hab. Justyna Maliszewska-Nienartowicz
ORCID: 0000-0001-8266-3104

Kierownik Katedry Studiów Europejskich na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK, autorka około 130 publikacji naukowych poświęconych problematyce prawa europejskiego oraz kilku ekspertyz sporządzonych m. in. dla Komisji Europejskiej, Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, czy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, w tym dotyczących dyskryminacji i działań pozytywnych.

 
DOI: 10.33226/0032-6186.2024.3.2
JEL: J71, J83

Celem artykułu jest pokazanie wpływu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (TS lub Trybunał) na zakres stosowania tytułowego aktu prawnego. Badania w tym obszarze oparto na hipotezie, iż postanowienia dyrektywy 2000/78/WE dotyczące zakresu jej stosowania podlegają szerokiej, funkcjonalnej interpretacji TSUE, dzięki której przyczynia się on do rozwijania unijnych standardów równego traktowania. Istotne znaczenie dla omawianego zagadnienia mają rozstrzygnięcia dotyczące wyznaczenia kręgu odniesienia na potrzeby porównań, które są prze prowadzone w celu ustalenia, czy miała miejsce dyskryminacja, jak i orzecznictwo dotyczące art. 3 ust. 1 dyrektywy 2000/78/WE. W rezultacie w artykule przedstawiono naj pierw regulacje tego aktu prawa wtórnego UE. Następnie zaś dokonano analizy rozstrzygnięć Trybunału uznanych za istotne dla rozszerzenia zakresu jego stosowania, w tym wydanych w latach 2021–2023. Uwagi końcowe koncentrują się na najważniejszych aspektach rozstrzygnięć, które mogą być pomocne przy stosowaniu polskich przepisów prawnych stanowiących implementację dyrektywy 2000/78/WE.

Słowa kluczowe: zakres dyrektywy 2000/78/WE; komparator; warunki dostępu do zatrudnienia; warunki zwalniania i wynagradzania; sprawa Szpital Kliniczny im. dra J. Babińskiego; sprawa J.K. przeciwko TP S.A
DOI: 10.33226/0032-6186.2022.11.4
JEL: J71, J83

Celem artykułu jest analiza aktualnie obowiązujących standardów unijnych w zakresie racjonalnych usprawnień, w tym doprecyzowanie ich charakteru, zakresu i rodzajów. Badania w tym obszarze oparto na dwóch hipotezach. Po pierwsze, zarówno przepisy prawne, jak i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE uznają, że koncepcja racjonalnych usprawnień powinna mieć szeroki, a zarazem elastyczny charakter i stanowi istotny instrument zapewnienia faktycznej równości niepełnosprawnych pracowników. Po drugie mimo obowiązywania unijnych regulacji prawnych odnoszących się do racjonalnych usprawnień, pracodawcy nie zawsze wywiązują się z obowiązku ich wprowadzenia w taki sposób, aby uwzględnić indywidualne potrzeby osób z niepełnosprawnościami. W rezultacie w artykule przedstawiono najpierw unijne ramy prawne obowiązku racjonalnych usprawnień, z uwzględnieniem źródeł prawa pierwotnego i wtórnego oraz ich wzajemnych relacji. Następnie dokonano analizy najistotniejszych rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczących tytułowej koncepcji, w tym wydanych w latach 2021–2022. Ostatnia część artykułu koncentruje się na ocenie charakteru prawnego oraz zakresu racjonalnych usprawnień, a także wskazuje ich najbardziej typowe rodzaje i przykłady.

Słowa kluczowe: niepełnosprawność; racjonalne usprawnienia; nieproporcjonalne obciążenie; sprawa Tartu Vangla; sprawa HR Rail SA