Praca i Zabezpieczenie Społeczne 07/2021

Artykuł zmierza do ustalenia istoty prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z punktu widzenia rozwoju świadczeń związanych z potrzebą długoterminowej pomocy, opieki i pielęgnacji oraz z uwzględnieniem kategorii ryzyka socjalnego. Zasadnicza teza artykułu sprowadza się do stwierdzenia, że świadczenie pielęgnacyjne związane jest z ryzykiem niemożności świadczenia pracy z powodu konieczności sprawowania opieki i pielęgnacji względem osoby zależnej. Formalnie zatem mamy do czynienia z ochroną na wypadek ryzyka, które dotyka członka rodziny osoby zależnej, a nie jej samej (ryzyka niesamodzielności).

Autorka omawia wyrok brytyjskiego Sądu Najwyższego z 19 lutego 2021 r. w najbardziej dyskutowanej na przestrzeni ostatnich lat misklasyfikacyjnej sprawie platformowej. Szczegółowe omówienie wyroku wydaje się ważne przede wszystkim z dwóch powodów. Po pierwsze jest to swego rodzaju zwieńczenie pewnej sagi platformowej. Po drugie orzeczenie dostarcza wskazówek technicznych przydatnych dla każdego sądu pracy (niezależnie od jurysdykcji), który stanie przed zadaniem rozstrzygnięcia sprawy o ustalenie istnienia stosunku pracy między platformą a wykonawcą pracy (usługi) platformowej.

Autorka omawia kwestie związane z prawnokarną ochroną możliwości zrzeszania się w związki zawodowe uregulowaną w ustawie o związkach zawodowych. Zwraca uwagę na istotne znaczenie wolności utworzenia związku zawodowego i prawa przystąpienia do niego, wskazuje zachowania, które stanowią naruszenie norm sankcjonowanych chroniących te wartości, oraz analizuje pozostałe elementy struktury przestępstwa warunkujące odpowiedzialność karną za naruszenie tych praw. Na tym tle ocenia zarówno istnienie jak i zakres tej ochrony, z uwzględnieniem znaczenia wymienionych wartości dla ochrony praw pracowniczych, oraz formułuje wnioski de lege ferenda.

Przedmiotem artykułu jest analiza sytuacji prawnej osób urodzonych w 1953 roku (w szczególności kobiet), które skorzystały z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę (po uprzednim złożeniu wniosku przed 2013 rokiem) przez pryzmat wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16). Kontrowersje, które rozstrzygał Trybunał Konstytucyjny, dotyczyły zasadności pomniejszania nowej emerytury po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego o wcześniejsze świadczenia emerytalne de facto już pobrane. Wyrok ten zmienił na korzyść ubezpieczonych sposób obliczania nowej emerytury po ukończeniu wieku powszechnego. Niemniej pojawiły się wątpliwości oraz rozbieżności co do podstaw i zasadności wzruszenia decyzji opartych na niekonstytucyjnych przepisach z zakresu ubezpieczeń społecznych. W artykule omówiono możliwe rozwiązania, jakie mogły zostać podjęte przez ubezpieczonych urodzonych w 1953 roku do czasu wyeliminowania z obrotu prawnego niekorzystnych decyzji emerytalnych zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego. Wskazano też na wprowadzone rozwiązania w ustawie emerytalnej, które stanowią realizację wyroku Trybunału.

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki związanej z możliwością stosowania zakazu reformationis in peius (zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego w procesie, gdy wyrok zaskarżono wyłącznie na jego korzyść) przed organami orzecznictwa lekarskiego w postępowaniu przed organem rentowym. Problematyka ta jest istotna z tego powodu, że ukazuje de facto istnienie powszechnie akceptowalnego stanowiska wraz z pojawiającymi się pewnymi rozbieżnościami, które powstały w wyniku kreowania nietypowej linii orzeczniczej przez część judykatury, co stanowi swoiste novum. Autor omawia wpływ funkcjonowania zakazu reformationis in peius na istotę postępowania przed organem rentowym, a także przybliża ogólną charakterystykę tego zakazu w odniesieniu do przepisów kodeksu postępowania administracyjnego oraz ustaw emerytalno-rentowych.

Autorka referuje najnowszy wyrok Sądu Najwyższego, który w sposób dotąd niewysłowiony w judykaturze przedstawia relację między umową o pracę a regulaminem wynagradzania w kontekście oceny korzystności ich postanowień.