Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 12/2022

Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania CIT w Polsce w latach 2016–2019

Massive social spending programs embarked by the Government of Poland after 2015 generated pressures to improve tax collection. On top of the well-publicized campaign aimed at narrowing substantial 'VAT gap', fiscal authorities announced substantial progress in countering CIT avoidance, including international profits shifting. Indeed, over the 2016–2019 period nominal CIT revenues — stagnating for previous four years — increased by nearly 50% (from 1.4% to 1.7% of GDP). The purpose of this article is to examine the reasons for the increase in CIT revenues using the analysis of aggregated statistical data, including a set of data on 'large' CIT taxpayers (over EUR 50 million in revenues). The analysis shows that before 2019 the improvement was a micro- rather than macroeconomic effect, with just 30 companies accounting for almost 40% of the net effect. Moreover, those 30 companies were hardly the paragons of international CIT avoidance — for example, the group included the largest State Owned Enterprises (SOE). On the contrary, in 2019 improved CIT collection was achieved by the small and medium taxpayers. All in all, the obtained results suggest that there are no reasons for complacency, as the problem of CIT avoidance by multinationals remains unsolved.

Programy masowych wydatków socjalnych rozpoczęte przez polski rząd po 2015 r. wytworzyły presję na poprawę ściągalności podatków. Oprócz dobrze nagłośnionej kampanii mającej na celu zmniejszenie znacznej „luki VAT” władze fiskalne ogłosiły znaczne postępy w przeciwdziałaniu unikaniu podatku CIT, w tym przerzucaniu zysków w ramach międzynarodowych korporacji. Rzeczywiście, w latach 2016–2019 nominalne dochody z CIT wzrosły o prawie 50% (z 1,4% do 1,7% PKB). Celem niniejszego artykułu jest zbadanie przyczyn wzrostu przychodów z CIT z wykorzystaniem analizy zagregowanych danych statystycznych, także zbioru danych dotyczących „dużych” podatników CIT (ponad 50 mln euro przychodów). Z analizy wynika, że przed 2019 r. poprawa była efektem „mikro”, a nie „makroekonomicznym”, przy czym zaledwie 30 firm odpowiadało za prawie 40% efektu netto. Co więcej, te 30 przedsiębiorstw/ podatników nie odpowiadało za międzynarodowe unikanie CIT — na przykład w tej grupie znalazły się największe przedsiębiorstwa państwowe (spółki Skarbu Państwa). Wręcz przeciwnie, w 2019 r. poprawę ściągalności CIT osiągnęli mali i średni podatnicy. W sumie uzyskane wyniki sugerują, że nie ma powodów do samozadowolenia, ponieważ problem unikania CIT przez międzynarodowe koncerny pozostaje nierozwiązany.

Pandemia COVID-19 jako czynnik sprzyjający reformie prawa finansowego w zakresie wzmocnienia efektywności reguł fiskalnych służących ograniczeniu długu publicznego

The aim of the article is to answer the question whether the COVID-19 pandemic can contribute to the reform of the financial law in the field of fiscal rules that should be modified, and if so, in what direction should their reform go so that they can more effectively counteract excessive public debt in situations of sudden and unexpected economic downturns. The study adopts the thesis that the fiscal rules during the COVID-19 pandemic confirmed their effectiveness because they allowed for a quick response to the economic and financial effects of the pandemic, despite the fact that they did not counteract a significant increase in public debt in relation to GDP in all EU countries (in 2020). However, this was due to the pandemic-related sudden slump in the global economy, and not to the failure of fiscal rules. At the same time, the COVID-19 pandemic confirmed the need to reform the financial law to improve the structure of fiscal rules in order to increase their effectiveness. The study indicates the directions of this reform, both in relation to supranational (EU) and national fiscal rules.

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy pandemia COVID-19 może przyczynić się do reformy prawa finansowego w zakresie reguł fiskalnych, które powinny być zmodyfikowane, a jeżeli tak, to w jakim kierunku powinna iść ich reforma, aby bardziej skutecznie mogły przeciwdziałać nadmiernemu zadłużeniu publicznemu w sytuacji gwałtownego i niespodziewanego załamania koniunktury. W opracowaniu przyjęto tezę, że reguły fiskalne w okresie pandemii COVID-19 potwierdziły swoją skuteczność, ponieważ pozwoliły na szybką reakcję na ekonomiczne i finansowe skutki pandemii, mimo że nie przeciwdziałały znacznemu wzrostowi długu publicznego w relacji do PKB we wszystkich państwach UE (w 2020 r.). Było to jednak spowodowane gwałtownym załamaniem koniunktury w gospodarce światowej związanym z pandemią, a nie zawodnością reguł fiskalnych. Jednocześnie pandemia COVID-19 potwierdziła konieczność reformy prawa finansowego dotyczącego udoskonalenia konstrukcji reguł fiskalnych w celu zwiększenia ich efektywności. W opracowaniu wskazano kierunki tej reformy, zarówno w odniesieniu do reguł fiskalnych ponadnarodowych (unijnych), jak i krajowych.

Celem niniejszego artykułu jest analiza najnowszej regulacji wprowadzonej do Kodeksu spółek handlowych dotyczącej wiążących poleceń w grupie spółek, jak również możliwości odmowy ich wykonania. Na kolejnych stronach artykułu odniesiono się do wskazania granic wiążącego polecenia, przedstawienia przesłanek odmowy jego wykonania oraz problematyki odpowiedzialności za niewykonanie takiego polecenia. Szczególną uwagę poświęcono zestawieniu ustawowych granic w wydaniu wiążącego polecenia oraz kategoryzacji przesłanek odmowy wykonania tego typu polecenia.

Współcześnie informatyzacja uwidacznia się w rozmaitych aspektach życia jednostki, powodując, że staje się ono łatwiejsze i doskonalsze. Dziedziną, na której proces ten odcisnął istotne piętno w ostatnim czasie, jest udzielanie zamówień publicznych. Z tego też względu tak powszechne stało się określenie „elektronizacja zamówień publicznych”. Współcześnie identyfikowana przede wszystkim przez pryzmat elektronicznej komunikacji uczestników postępowania (zamawiającego i wykonawców) obejmuje swoim zakresem również procesy związane z automatycznym przetwarzaniem i przekazywaniem informacji. Rozważania niniejsze zostały poświęcone ustaleniu tych aspektów zamówień publicznych, w których uwidacznia się proces automatyzacji i przeprowadzenie na ich podstawie stosownej oceny stopnia jego zawansowania. Celem artykułu jest również wyróżnienie prawnych oraz pozaprawnych ograniczeń jego występowania oraz rozwoju.

Celem artykułu jest analiza porównawcza pojęcia usługi platformy udostępniania wideo w pawie polskim oraz unijnym. Pojęcie to zostało zdefiniowane wpierw w przepisach dyrektywy 2018/1808, stanowiącej nowelizację dyrektywy 2010/13/UE o audiowizualnych usługach medialnych z 10.03.2010 r., a następnie implementowane do polskiego porządku prawnego pod nazwą platformy udostępniania wideo na mocy ustawy z 11.08.2021 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o kinematografii. Ustalenie znaczenia pojęcia usługi platformy udostępniania wideo ma kluczowe znaczenie dla określenia zakresu przedmiotowego ustawy o radiofonii i telewizji oraz zastosowania przewidzianych w niej obowiązków dotyczących organizacji treści na platformach udostępniania wideo, które po raz pierwszy zostały sformułowane wobec dostawców tychże usług. Pomimo przyjęcia legalnej definicji pojęcia usługi platformy udostępniania wideo w prawie unijnym oraz krajowym określenie zakresu tego pojęcia rodzi liczne problemy interpretacyjne, które wynikają ze złożonej budowy samej definicji oraz nieostrości użytych w niej sformułowań. Trudności te potęguje także nieprawidłowa w tym zakresie implementacja dyrektywy 2018/1808 do prawa krajowego.