W artykule przedstawiono gospodarowanie materiałami na przykładzie procesu produkcji spieku w przedsiębiorstwie hutniczym. Praca ma charakter analityczny typu case study. W części empirycznej pracy przedstawiono przebieg procesu przygotowania surowców do produkcji spieku, będącego materiałem wsadowym do otrzymania wyrobu finalnego (wybranych metali wytwarzanych w piecu szybowym). Wykonano także analizę efektywności gospodarowania materiałami, surowcami i zasobami wykorzystywanymi do produkcji spieku. Użyto wskaźnika oceny efektywności pracy urządzenia spiekalniczego OEE. Mając na uwadze, że procesy technologiczne ulegają zmianom, określenie wskaźnika OEE pozwala oceniać efektywność przeprowadzanych modernizacji. Przygotowany i zaprezentowany proces należy do obszaru zarządzania materiałami produkcyjnymi i logistyki produkcji.

Artykuł ma charakter teoretyczno-praktyczny z analizą statystyczną. W opracowaniu przedstawiono problematykę występowania zdarzeń wypadkowych zarejestrowanych dla działalności transportowej i gospodarki magazynowej w Polsce w latach 2014–2019 (analiza sześcioletnia). Przeprowadzona analiza obejmowała wyznaczenie wskaźników wypadkowości: częstości i ciężkości następstw. Analizie poddano także cechy demograficzne osób poszkodowanych, takie jak: płeć, wiek, staż pracy. Na podstawie przeprowadzonych analiz dokonano oceny bezpieczeństwa pracy w zakresie działalności transportowej i gospodarki magazynowej. Przeprowadzone badania pozwoliły na określenie grup pracowniczych najczęściej ulegających wypadkom przy pracy. Celem opracowania była ocena bezpieczeństwa pracy w zakresie działalności transportowej i gospodarki magazynowej ze szczególnym uwzględnieniem i wskazaniem grup zawodowych, na które należy zwracać szczególną uwagę podczas szkoleń w obszarze budowania świadomości bezpiecznych zachowań w miejscu pracy. Identyfikacja grup zawodowych, w których najczęściej rejestruje się wypadki, i zastosowanie skutecznej profilaktyki ochronnej, szkoleniowej może przekładać się na poprawę bezpieczeństwa pracy.

W artykule przedstawiono obraz operatora maszyn i urządzeń w kontekście rozwoju przemysłowych systemów cyberfizycznych i adaptacyjnej automatyzacji w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Rozwój technologii sprawia, że pojawiają się nowe wyzwania wobec operatorów maszyn i urządzeń. Lansowana od dekady koncepcja Przemysłu 4.0 kształtuje nowe środowisko pracy operatorów obsługujących maszyny i urządzenia. Przemysł 4.0 jest pojęciem używanym do opisu technologii w czwartej rewolucji przemysłowej. Zastosowanie do sterowania produkcją nowoczesnych technologii informatycznych i komunikacyjnych, wspartych pełną automatyzacją i robotyzacją czynności, Internetem Rzeczy i przetwarzaniem danych w chmurze, zmienia dotychczasowe sposoby obsługi maszyn i urządzeń. W literaturze przedmiotu toczą się dyskusje wokół roli operatorów maszyn i urządzeń w nowoczesnych fabrykach. Wtórne źródła informacji były podstawą do nakreślenia ogólnych (ramowych) warunków pracy i cech operatora maszyn i urządzeń w Przemyśle 4.0. Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do szerokiej tematyki zagadnień o roli operatorów maszyn i urządzeń w cyberfizycznych systemach produkcji.

W publikacji przedstawiono analizę koksochłonności wykonaną dla polskiego sektora stalowego przy użyciu statystyki opisowej. Zasobochłonność stanowi jeden z istotnych mierników oceny zrównoważoności gospodarki, przemysłu i przedsiębiorstw. Koks jest podstawowym materiałem (zasobem) stosowanym w hutnictwie do wytwarzania stali. Koksochłonność w przemyśle stalowym jest miarą przetworzenia i zużycia koksu przez huty zintegrowane, czyli wyposażone w instalacje wielkich pieców i konwertorów. W artykule dokonano analizy koksochłonności w procesie produkcji stali w Polsce. Koksownie w Polsce oferują koks stalowy, koks odlewniczy, opałowy i eksportują koks (to wyjaśnienie jest istotne dla zrozumienia zakresu analizy). Przedstawiono także rynek koksowniczy w Polsce (zmiany w ujęciu historycznym) wraz z wolumenem produkcji koksu w latach 1995–2019. Następnie dokonano porównań wielkości produkcji koksu z wielkością produkcji surówki żelaza oraz produkcji stali wywtarzanej w technologii BF+BOF (ang. Blast Furnace + Basic Oxygen Furnace). Wykonana analiza może być użyteczna przy ocenie wpływu przemysłu koksowniczego i stalowego na zrównoważoność gospodarki w obszarze zasobochłonności, na przykładzie produkcji koksu. Wartością dodaną artykułu jest długoterminowe (historyczne) ujęcie koksochłonności. Analiza została wykonana na podstawie danych branżowych przedstawionych w ujęciu rocznym za okres minionych 25 lat. Celem badań (analizy) było ustalenie stopnia zmian w poziomie koksochłonności w aspekcie rynkowym: dostawca–odbiorca.

W publikacji przedstawiono wykonaną analizę stalochłonności dla polskiej gospodarki w latach 2004–2018 przy użyciu wybranych wskaźników oceny. Stalochłonność stanowi jeden z istotnych mierników oceny rozwoju gospodarki. Stal jest podstawowym materiałem konstrukcyjny o bardzo szerokim zakresie właściwości użytkowych, z możliwością pełnego recyklingu. Funkcjonowanie sektora stalowego było określane tradycyjnie w wielu krajach jako strategiczne dla gospodarki, a jego dobra kondycja ma wyraźny kontekst polityczny i społeczny. Stalochłonność jest miarą przetworzenia i zużycia stali przez poszczególne sektory przemysłu w gospodarce. W ustaleniu stalochłonności stosowane są wskaźniki oceny na poziomie całej gospodarki lub poszczególnych sektorów przemysłu. Wybór wskaźników uwarunkowany jest zatem zakresem przestrzennym analizy: ujęcie makroekonomiczne lub mezoekonomiczne. W niniejszej pracy przedstawiono poziom stalochłonności gospodarki polskiej w ujęciu krajowym i sektorowym. Wykonana analiza pokazuje poziom zróżnicowania przebiegu analizowanego trendu stalochłonności w zależności od zastosowanego miernika oceny i zakresu przestrzennego analizy. W publikacji zastosowano również odniesienie wyznaczonej stalochłonności do poziomu uzyskiwanego w Unii Europejskiej i na świecie. Wykonana analiza poszerza wiedzę na temat zużycia stali w gospodarce i przemyśle.

Artykuł przedstawia scenariusze technicznej eksploatacji maszyn (obiektów technicznych) w perspektywie rozwoju cyber- fizycznych systemów produkcji w Przemyśle 4.0. Inspiracją do powstania pracy jest rosnąca popularność koncepcji Przemysłu 4.0. Integracja różnych technologii, m.in. elektroniki, techniki komputerowej, robotyki, sztucznej czy inteligencji, przyczyniła się do zmiany sposobów eksploatacji maszyn (robotów). Cyber-fizyczne systemy produkcji, będące podstawowym filarem Przemysłu 4.0, całkowicie zmieniają pracę służb utrzymania ruchu. Tradycyjna technologia wymagała ciągłego nadzoru, konserwacji i obsługi maszyn, a pracownicy potrzebni byli zarówno w trakcie uruchomienia maszyn, jak i podczas ich eksploatacji. Cyber-fizyczne systemy produkcji, w przeciwieństwie do układów jednorodnych, są układami o różnych charakterystykach i właściwościach, a uczestnictwo operatorów (pracowników) w tych systemach jest ograniczone do minimum lub całkowicie wyeliminowane. Niematerialne elementy systemu produkcyjnego, np. oprogramowanie, komputerowe przetwarzanie i przesyłanie danych, samodzielnie sterują pracą urządzeń. Celem niniejszej publikacji jest zainicjowanie dyskusji o scenariuszach zmian w technicznej obsłudze i eksploatacji maszyn (obiektów technicznych) w cyber-fizycznych systemach produkcji w Przemyśle 4.0.