Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 02/2023

Celem opracowania było wskazanie wybranych wad procesu legislacyjnego w zakresie tworzenia przepisów prawa finansowego, tj. regulacji odnoszących się do publicznej działalności finansowej, a także próba oceny wpływu tych uchybień na założone funkcje stanowionych unormowań. Ze względu na ograniczone ramy artykułu zakresem badania objęto wyłącznie fazę postępowania prawodawczego w Sejmie. Analizie poddano ustawy uchwalone w IX kadencji Sejmu, a katalog form naruszeń procesu ustawodawczego ograniczono do obejścia przepisów regulujących wykonywanie inicjatywy ustawodawczej oraz niezachowania wymogu rozpatrywania projektów ustaw w trzech czytaniach. Ponieważ termin „funkcje prawa” jest daleki od jednoznaczności, w niniejszym opracowaniu odwołano się do kategorii funkcji założonych, czyli oczekiwań, wymagań w stosunku do prawa, przesądzających o jego potencjalnej skuteczności.

W okresie objętym badaniem zidentyfikowano szereg uchybień polegających na obejściu przepisów normujących wykonywanie inicjatywy ustawodawczej oraz uchwalanie projektów ustaw w trzech czytaniach. Poprawki przyjęte z naruszeniem konstytucyjnie określonego trybu ustawodawczego dotyczyły zarówno prawa daninowego, jak i sfery wydatkowania środków publicznych. Realizacja przyjętych celów badawczych pozwoliła na sformułowanie tezy, iż wskazane wyżej wady procesu legislacyjnego mają negatywny wpływ na założone funkcje prawa finansowego zarówno w aspekcie stabilizacji, jak i zmian układu stosunków społecznych.

Niewypełnianie obowiązków informacyjnych na rynku kredytów konsumenckich – realia ochrony konsumenta

The purpose of the article is to present, in the context of information asymmetry, irregularities related to consumer credit in terms of non-fulfillment of information obligations noted in the decisions of the President of the Office of Competition and Consumer Protection (OCCP) in the period of 2018–2021. While using the method of economic and legal analysis, the authors attempted to answer the question what irregularities, concerning the non-fulfillment of information obligations related to consumer credit, were identified in these decisions, and whether financial penalties were imposed on entities that did not fulfill these obligations. The analysis of irregularities presented in the paper shows that despite the legislation in force, the consumer is not sufficiently protected from information asymmetry.

Celem artykułu jest przedstawienie – w kontekście asymetrii informacji – nieprawidłowości związanych z kredytami konsumenckimi w zakresie niewypełniania obowiązków informacyjnych, odnotowanych w decyzjach Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) w latach 2018–2021. Autorzy, wykorzystując metodę analizy ekonomicznej i prawnej, poszukiwali odpowiedzi na pytanie, jakie nieprawidłowości dotyczące niewypełniania obowiązków informacyjnych związanych z kredytami konsumenckimi zidentyfikowano w tych decyzjach oraz czy na podmioty, które obowiązków tych nie wypełniały, nakładano kary finansowe. Z przedstawionej analizy nieprawidłowości wynika, że konsument nie jest dostatecznie chroniony przed asymetrią informacji pomimo obowiązującego ustawodawstwa.

Przedmiotem nowej ustawy o ekonomii społecznej są przede wszystkim tworzenie, organizacja i zasady działania przedsiębiorstwa społecznego oraz nadzór nad takim przedsiębiorstwem. Przedsiębiorstwo społeczne jest tworzone przez właściwego wojewodę na wniosek określonego podmiotu ekonomii społecznej. Przedsiębiorstwo to nie ma określonej formy organizacyjno-prawnej, jego status nie został w pełni określony, choć jest ono powołane w celu wykonywania działalności gospodarczej, a także z zakresu użyteczności publicznej oraz innej działalności zarobkowej. Ustawa o ekonomii społecznej stanowi wyraz wdrożenia do systemu prawa koncepcji i jednocześnie programu społeczno-ekonomicznego, co wiąże się z koniecznością jurydyzacji całego szeregu kategorii pojęciowych oraz powiązania ich z analogicznymi lub podobnymi kategoriami z obszaru prawa pozytywnego.

Artykuł dotyczy problematyki sankcji administracyjnych o charakterze niepieniężnym, które obok administracyjnych kar pieniężnych są ważnym obszarem w prawie administracyjnym. Celem artykułu jest identyfikacja rodzajów oraz zasad stosowania sankcji administracyjnych niepieniężnych na podstawie wybranych regulacji prawa materialnego. Artykuł zawiera charakterystykę rodzajów sankcji niepieniężnych, do których zaliczono: cofnięcie uprawnienia, ograniczenie zakresu uprawnienia, zawieszenie uprawnienia oraz nałożenie obowiązku o charakterze niepieniężnym. Zostały także przedstawione zagadnienia dotyczące zasad stosowania sankcji niepieniężnych, w szczególności zasady proporcjonalności. W obowiązującym stanie prawnym regulacje dotyczące sankcji niepieniężnych nie tworzą jednolitego modelu normatywnego. Zauważalny jest w szczególności brak zbiorczego unormowania rozwiązań pozwalających na indywidualizację odpowiedzialności, co nie wpływa korzystnie na sytuację prawną jednostki, ponieważ stosowanie sankcji jest zawsze ingerencją w sferę przyznanego jej uprzednio uprawnienia.

Split akcji, czyli obniżenie wartości nominalnej akcji przy zachowaniu dotychczasowej wysokości kapitału zakładowego, to jedna z praktyk stosowanych przez emitentów, głównie publicznych. Choć sam split wywiera skutki przede wszystkim w sferze ekonomicznej, poprzedzony jest odpowiednią procedurą wynikającą z przepisów prawa. Złożoność procedury zależy od statusu emitenta. W sferze korporacyjnej jedynym działaniem, jakie należy podjąć celem przeprowadzenia splitu akcji, jest uchwalenie zmian w statucie, poprzedzone uzyskaniem zgody odpowiednich organów spółki. Jednak im ściślej uregulowana jest branża, w której działa dany podmiot, tym większa jest liczba regulacji sektorowych potencjalnie oddziałujących na split akcji. Jako podmioty o szczególnym statusie wskazać należy banki oraz spółki publiczne, w których split akcji powinien zostać poprzedzony analizą prawa bankowego, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, z jakimi ograniczeniami w zakresie splitu akcji wiąże się status emitenta jako banku oraz spółki publicznej, a także ocena, czy obecne ramy prawne są wystarczające.

Przedmiotem niniejszego komentarza jest orzeczenie Sądu Najwyższego – postanowienie Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z 16.01.2020 r. (sygn. akt: I CSK 618/19), w którym to Sąd Najwyższy w sposób jednoznaczny wypowiedział się w przedmiocie wykładni art. 48 ustawy z 15.11.1984 r. – Prawo przewozowe, odnoszącego się do czynności sprawdzenia przesyłki. Sąd Najwyższy wskazał, że przepis art. 48 ustawy – Prawo przewozowe nie znajduje zastosowania do sytuacji, gdy chodzi o inną ingerencję przewoźnika niż otwarcie przesyłki. Wskazany przepis, zdaniem Sądu Najwyższego, ma zastosowanie tylko do takich oświadczeń jak wartość czy zawartość przesyłki lub rzeczy dopuszczonych do przewozu w warunkach szczególnych, w konsekwencji czego nie ma zastosowania do weryfikacji wymiarów lub ciężaru przesyłki. Celem opracowania jest analiza orzeczenia Sądu Najwyższego i wykazanie, że w świetle obowiązujących przepisów prawa stanowisko Sądu Najwyższego jest słuszne i zasługuje na aprobatę.