Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 05/2025

Obowiązkiem państwa i jego organów jest dbałość o to, by gospodarka rynkowa uwzględniała potrzeby społeczne, choć także by gospodarka ta nie utraciła swego rynkowego charakteru. Wskazany obowiązek podlega realizacji w sposób proporcjonalny (równomierny) w odniesieniu do potrzeb społecznych oraz gospodarki rynkowej. Bez względu na to w całym obszarze oddziaływania państwa na gospodarkę, niezależnie od charakteru i formy stosowanych środków interwencji, konieczne jest kierowanie się interesem publicznym i przesłanką sprawiedliwości społecznej. Dotyczy to zwłaszcza zmian określonych mianem „deregulacji”. Wskazany termin, jak można zasadniczo przyjąć, odnosi się do pewnego kierunku działania skierowanego w stronę przeciwną niż regulacja i jest – w ujęciu werbalnym – zaprzeczeniem tejże. Nie ma jednak charakteru normatywnego, a jest używany w wypowiedziach i dokumentach tworzonych głównie przez polityków, przy czym ma tylko względnie ustalone konotacje i określony kontekst stosowania. Celem niniejszego opracowania jest ustalenie uwarunkowań normatywnych „deregulacji” w działalności gospodarczej i podjęcie próby określenia jej kierunku.

Publiczne prawa podmiotowe stanowią niezwykle interesującą instytucję prawną, bardzo rzadko jak dotąd poddawaną analizom dogmatycznym w piśmiennictwie prawnopodatkowym. Niniejszy artykuł stanowi kolejny etap badań prowadzonych przez autorów nad istotą i znaczeniem uregulowanych w przepisach prawa podatkowego różnych przykładów praw podmiotowych. Tytułowa instytucja zwolnienia podatkowego, postrzegana na ogół jako rodzaj preferencji podatkowej z uwagi na jej znaczenie w konstrukcji podatku, wyłączana była z katalogu praw podmiotowych. Jednakże z początkiem 2024 r. do ustaw normujących podatki dochodowe od osób fizycznych i osób prawnych wprowadzone zostały nowe rozwiązania prawne w przepisach zawierających katalogi zwolnień przedmiotowych. Wydaje się, że zastosowana w tych przepisach niespotykana wcześniej w polskich przepisach podatkowych formuła językowa, zgodnie z którą „podatnik może nie stosować zwolnień/ zwolnienia”, jeśli spełni szereg ściśle wskazanych w postanowieniach wymagań, może oznaczać, że ustawodawca skonstruował kolejny rodzaj publicznego prawa podmiotowego przysługującego podatnikom.

Nadzór nad konglomeratami finansowymi w prawie francuskim

The way of organizing the institutional aspect of financial market supervision is important when assessing its effectiveness and efficiency, especially in the era of very dynamic technological progress. Therefore, the indication in this paper of how supervision over financial conglomerates is organized in French law may be an interesting source of discussion on the advantages and disadvantages of various types of supervision models. The French model is quite a specific example in this respect, because, unlike the fully centralized Polish model, it consists of two cooperating institutions: Autorité des marchés financiers (AMF) and Autorité de contrôle prudentiel et de résolution (ACPR). The analysis carried out in this article allowed to answer the question about theoretical compatibility and adjustment of the two-pillar model of supervision over the financial market to financial conglomerates. What is worth noting is that in many aspects, including in relation to financial conglomerates, this two-pillar model is potentially better adapted than the centralized one. The methodology used by the author is related to the functional aspect of the comparative method, the historical-descriptive method and the dogmatic method, with particular emphasis on the regulations of French law.

Sposób organizacji instytucjonalnego aspektu nadzoru nad rynkiem finansowym stanowi istotny czynnik przy ocenie jego skuteczności oraz efektywności, zwłaszcza w dobie bardzo dynamicznego postępu technologicznego. Tym samym wskazanie w ramach niniejszego opracowania sposobu organizacji nadzoru nad konglomeratami finansowymi w prawie francuskim może stanowić ciekawy asumpt do dyskusji nad zaletami oraz wadami różnego typu modeli nadzoru. Model francuski jest w tym aspekcie dość specyficznym przykładem, gdyż w przeciwieństwie do w pełni scentralizowanego modelu polskiego, składa się on z dwóch współpracujących ze sobą instytucji: Autorité des marchés financiers (AMF) oraz Autorité de contrôle prudentiel et de résolution (ACPR). Analiza przeprowadzona w niniejszym artykule pozwoliła odpowiedzieć na pytanie dotyczące efektywności dwufilarowego modelu nadzoru nad rynkiem finansowym, który w wielu aspektach, w tym w odniesieniu do konglomeratów finansowych, wykazuje potencjalnie lepsze dostosowanie od modelu scentralizowanego. Metodyka zastosowana przez autora obejmuje funkcjonalny aspekt metody porównawczej, metodę historyczno-opisową oraz metodę dogmatyczną, ze szczególnym uwzględnieniem regulacji prawa francuskiego.

W opracowaniu zidentyfikowano formę manipulacji informacją polegającą na jej rozproszeniu. Negatywne skutki takiego działania dotyczą danych szczegółowych, takich jak dane liczbowe o finansach wspólnoty mieszkaniowej. W artykule przeanalizowano ustawowy wzorzec przepływu informacji o operacjach finansowych w relacji od organu wykonawczego do organu stanowiącego. Zakres i sposób przekazania informacji o finansach ma wpływ na proces podejmowania decyzji (czyli uchwał) we wspólnocie mieszkaniowej. Tak więc najpierw przedstawiono proces kształtowania uchwał będących aktem woli wspólnoty mieszkaniowej. Następnie wskazano obowiązujący wzorzec normatywny w zakresie prowadzenia jej księgowości, wynikający z zasad ogólnych oraz przepisów ustawy o własności lokali. Na zakończenie wykazano istnienie związku przyczynowo-skutkowego między nierzetelną, w tym rozproszoną, informacją o stanie finansów (pochodzącą od profesjonalnego piastuna organu wykonawczego) a uchwałą zawierającą zgodę na niegospodarny wydatek. To może skutkować pojawieniem się podstawy do uchylenia tej uchwały, tj. naruszenia zasady prawidłowego zarządzania.

Z początkiem czerwca 2023 r. weszła w życie reforma legislacyjna europejskiego systemu patentowego i zaczął obowiązywać unijny pakiet patentowy. Jego elementami są: patent europejski o jednolitym skutku oraz Jednolity Sąd Patentowy. Polska przystąpiła do unijnej procedury wzmocnionej współpracy dążącej do utworzenia systemu jednolitego patentu europejskiego, jednakże nie podpisała Porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego. Pojawia się zatem pytanie: skoro Polska nie przystąpiła do Porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego, to w jakim celu rozważać jego założenia? Otóż, jego postanowienia nie są obojętne dla polskich podmiotów zgłaszających patent. Z tych też względów celem niniejszego artykułu jest, po zaprezentowaniu patentu europejskiego o jednolitym skutku i funkcjonowania Jednolitego Sądu Patentowego, przedstawienie skutków regulacji w odniesieniu do Polski.

Przejęcie Activision Blizzard przez Microsoft jest jednym z największych wydarzeń w historii branży gier wideo i technologii cyfrowych. Transakcja wymagała analiz prawnych i zatwierdzenia przez organy regulacyjne. Analizy obejmowały przede wszystkim kwestie antymonopolowe, ochronę konkurencji i praw konsumentów. W treści artykułu przedstawiony został proces przejęcia ze szczególnym naciskiem na jego perspektywę prawną. Zaprezentowano stanowiska najważniejszych organów kontrolnych w Europie i Stanach Zjednoczonych, powzięte środki zaradcze i warunki na przyszłość dla spółek uczestniczących w transakcji. Analizując proces przejęcia, należy zadać pytanie, jak kształtowały się stanowiska organów antymonopolowych oraz jakie można zauważyć podobieństwa, a jakie różnice w ich decyzjach.

Myślą przewodnią niniejszego opracowania jest uniwersalny charakter interpretacji wyrażonej przez NSA w uchwale z 6.12.2021 r. (I FPS 2/21), zgodnie z którą konieczne jest podpisywanie pism proceduralnych doręczanych elektronicznie jako załączniki do tzw. pisma ogólnego. NSA dobitnie „przypomniał” w niej, że pierwszoplanową rolę dla znaczenia podpisu, w tym elektronicznego, w procedurze sądowoadministracyjnej pełnią przepisy prawa, a nie możliwości techniczne udostępnione przez twórców systemów teleinformatycznych ich użytkownikom. NSA jasno wskazał, że z perspektywy przepisów proceduralnych kluczowy jest podpis zawarty w skardze do WSA, a nie w piśmie ogólnym ePAUP, stanowiącym swego rodzaju elektroniczną kopertę, mogącą pomieścić różnego rodzaju pisma. Sądy administracyjne powyższe stanowisko zaczęły odnosić również do skarg kasacyjnych, zażaleń, sprzeciwów i pełnomocnictw składanych w ramach postępowania przed tymi sądami. Następnie zaczęły je uwzględniać także na potrzeby oceny legalności przebiegu postępowania administracyjnego. Wymogi stawiane przedmiotową uchwałą muszą zatem spełniać także decyzje administracyjne, postanowienia, podania i pełnomocnictwa składane w tym postępowaniu, także podatkowym oraz egzekucyjnym.