Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 02/2024

Pojęcie solidarności energetycznej w prawie UE. Wnioski z wyroku TSUE w sprawie OPAL, C-848/19P

'A spirit of solidarity' in the EU energy policy (Article 194 TFEU) has raised questions about its nature and scope. It was initially treated as an abstract, purely political concept, not as a legal criterion for assessing the validity of European Union acts. Due to the Court of Justice of the European Union (CJEU), energy solidarity now constitutes a specific expression of the principle of solidarity, which is itself one of the fundamental principles of EU law. Whilst confirming the legal nature of the energy solidarity, the CJEU did not indicate how it should be applied. A certain solution seems necessary to ensure legal transparency. The multi-directional development of the EU energy policy is a challenge, as it includes – in the process of developing the internal market – not only energy security, but competitiveness, sustainable development, and in particular climate change. The energy solidarity standard is an attempt to find an adequate regulatory solution.

„Duch solidarności” w polityce energetycznej UE (art. 194 TFUE) rodził wątpliwości co do jego charakteru i zakresu. Początkowo był on traktowany jako abstrakcyjna, czysto polityczna koncepcja, a nie jako prawne kryterium oceny ważności aktów Unii Europejskiej. Za sprawą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) solidarność energetyczna stanowi obecnie szczególny wyraz zasady solidarności, która sama w sobie jest jedną z podstawowych zasad prawa UE. Potwierdzając charakter prawny solidarności energetycznej, TSUE nie wskazał jednak, w jaki sposób należy ją stosować. Pewne rozwiązanie wydaje się niezbędne dla zapewnienia przejrzystości prawa. Wielokierunkowy rozwój polityki energetycznej UE jest wyzwaniem, gdyż obejmuje – w procesie rozwoju rynku wewnętrznego – nie tylko bezpieczeństwo energetyczne, ale także konkurencyjność, zrównoważony rozwój, a w szczególności zmiany klimatu. Standard solidarności energetycznej jest próbą znalezienia odpowiedniego rozwiązania regulacyjnego.

Śmierć przedsiębiorcy powoduje bardzo daleko idące następstwa dla istnienia stosunku pracy, włączając jego wygaśnięcie, o ile przedsiębiorstwo zmarłego przedsiębiorcy nie zostanie przejęte przez jego spadkobierców lub inne podmioty. W celu ułatwienia prowadzenia przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy w 2018 r. ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego nową instytucję – zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej. W konsekwencji istotnym zmianom uległ również art. 631 Kodeksu pracy. Niniejszy artykuł przestawia pogłębioną analizę nowej regulacji i jej wpływu na kontynuowanie stosunków pracy po śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną. Tekst zawiera również próbę oceny nowej regulacji.

Końcowe rozwiązania przyjęte w dyrektywie o restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji podmiotów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych (Insurance Recovery and Resolution Directive – IRRD, Projekt IRRD) będą miały wpływ na strukturę instytucjonalną i prawną sektora ubezpieczeniowego oraz sieci bezpieczeństwa finansowego w Polsce. W tym kontekście zasadniczego znaczenia nabiera sposób, w jaki ostateczne zapisy dyrektywy IRRD zostaną implementowane do polskiego porządku prawnego. W artykule zostały przedstawione instrumenty restrukturyzacyjne uporządkowanej likwidacji, procedury dotyczące wycen majątku podmiotów restrukturyzowanych, stosunki z państwami trzecimi oraz ich analiza pod kątem wdrożenia do polskiego sektora ubezpieczeniowego.

Czy swoboda przepływu kapitału pociąga za sobą obowiązek prywatyzacji?

The principle of neutrality, embodied in Article 345 TFEU, leaves to the Member States the decision concerning private or public form of ownership of enterprises. Over the years it has been argued that the pertinence of the principle has faded in the practice of EU institutions. The following contribution examines how this principle is applied by the Court of Justice in the area of the free movement of capital, and more specifically – to what extent this internal market freedom undermines the principle of neutrality. It has been concluded that after the Essent judgment the status of the principle has been further reduced, if not rendered nugatory, which is difficult to reconcile with Article 345 TFEU.

Zasada neutralności zawarta w art. 345 TFUE pozostawia państwom członkowskim decyzję dotyczącą prywatnej lub publicznej formy własności przedsiębiorstw. Z czasem zaczęto zauważać, że znaczenie tej zasady uległo erozji w praktyce instytucji wspólnotowych. W poniższym artykule zbadano, w jaki sposób Trybunał Sprawiedliwości stosuje tę zasadę w obszarze swobodnego przepływu kapitału, a dokładniej – w jakim stopniu ta swoboda rynku wewnętrznego podważa znaczenie zasady neutralności. W konkluzji stwierdzono, że po wyroku w sprawie Essent znaczenie zasady zostało zredukowane, o ile nie zanegowane, co jest trudne do pogodzenia z dyspozycją art. 345 TFUE.

Kodeks spółek handlowych przewiduje dwa środki zaskarżenia wadliwych uchwał podjętych przez zgromadzenia wspólników (walne zgromadzenie akcjonariuszy) spółek kapitałowych, a mianowicie powództwo o uchylenie uchwały lub o stwierdzenie jej nieważności. Przepisy zawierają katalog podmiotów uprawnionych do wnoszenia tych powództw, który był uznawany za katalog zamknięty. Jednakże, z czasem, w drodze działalności orzeczniczej Sądu Najwyższego i sądów powszechnych oraz pod wpływem doktryny doszło do rozszerzenia tego katalogu podmiotów poprzez przyjęcie, że legitymacja procesowa przysługuje także wierzycielowi akcjonariusza, którego akcje zostały zajęte w postępowaniu egzekucyjnym, zastawnikowi oraz użytkownikowi udziałów (akcji) oraz syndykowi wykonującemu uprawnienia wynikające z uczestnictwa upadłego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Należy przyjąć, że istnieje potrzeba nowelizacji regulacji k.s.h. w tym zakresie i jednoznaczne określenie, jakim podmiotom przysługuje prawo do wnoszenia powództw przeciwko wadliwym uchwałom zgromadzeń wspólników (walnych zgromadzeń akcjonariuszy) w spółkach kapitałowych.

Celem glosy jest ocena z perspektywy polskiego prawa cywilnego dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej interpretacji art. 7 ust. 1 lit. b) dyrektywy Rady 86/653/EWG, według której to interpretacji przedstawiciel handlowy może być pozbawiony prowizji od umowy zawartej bez jego udziału z klientem poprzednio przez niego pozyskanym dla umowy tego samego rodzaju. W glosie zaaprobowano tę interpretację i podważono wysuwane przeciwko niej w polskim piśmiennictwie argumenty, które pomijają rolę wykonywanego przez agenta pośrednictwa jako zasadniczej przesłanki prawa do prowizji. W glosie wskazano na znaczenie słusznych interesów zleceniodawcy jako kluczowego argumentu na rzecz interpretacji przyjętej w komentowanym wyroku.