Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 06/2023

Realizacja przedsięwzięć infrastrukturalnych niezbędnych dla realizacji inwestycji mieszkaniowych przez jednostki samorządu terytorialnego (j.s.t.) może być dofinansowana z Funduszu Dopłat, którym administruje Bank Gospodarstwa Krajowego. Kilkakrotne zmiany ustawodawstwa, zapoczątkowane 1.04.2021 r., mają stworzyć warunki do zintensyfikowania działań j.s.t. w obszarze komunalnego budownictwa mieszkaniowego. Jednym z instrumentów wsparcia ma być dofinansowanie części kosztów wykonania przedsięwzięć infrastruktury technicznej i społecznej związanej z budownictwem mieszkaniowym. Celem artykułu jest analiza i ocena regulacji prawnych określających status prawny oraz zasady udzielania takiego wsparcia. Ustalony brak konkretnych efektów z dwuletniego okresu stosowania przepisów znowelizowanej ustawy o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych uzasadnił negatywną weryfikację hipotezy o pożytecznym wpływie nowych regulacji prawnych na wzrost zainteresowania j.s.t. wykonywaniem projektów infrastrukturalnych towarzyszących inwestycjom mieszkaniowym. W opracowaniu zastosowano metodę dogmatycznoprawną, uzupełnioną analizą dorobku doktryny i judykatury, a także komunikatów BGK o wsparciu udzielanym z Funduszu Dopłat.

Niniejszy artykuł otwiera cykl artykułów dotyczących potrzeby wyodrębnienia, w ramach polskiego prawa handlowego i prawa spółek, prawa przedsiębiorstw i spółek rodzinnych, tak jak jest to postulowane w niemieckiej i austriackiej doktrynie prawa spółek. W artykule zwraca się uwagę na gospodarcze znaczenie przedsiębiorstw i spółek rodzinnych w Polsce, w Niemczech i w Austrii, omawia stan rozpoznania tej problematyki w doktrynie niemieckiej, austriackiej i polskiej, a także przedstawia dwa podstawowe podejścia definicyjne do problematyki przedsiębiorstw i spółek rodzinnych: pojęcie przedsiębiorstwa i spółki rodzinnej sensu largo oraz sensu stricto. Konfrontacja tych dwóch definicji przedsiębiorstwa i spółki rodzinnej prowadzi do wniosku, że dla zrozumienia, analizy i zgłębienia problematyki spółek rodzinnych istotne i miarodajne jest pojęcie spółki rodzinnej sensu stricto, które odwołuje się do istoty spółek rodzinnych i konstytuującego je elementu subiektywnego, jakim jest wola założyciela/założycieli spółki rodzinnej, by prowadzić i kontynuować spółkę przez następne pokolenia jako przedsiębiorstwo rodzinne w sposób zapewniający jej niezależność oraz wielopokoleniową trwałość.

Celem artykułu była analiza nowelizacji k.s.h., która rzekomo wprowadziła do polskiego systemu prawnego koncepcję biznesowej oceny sytuacji (business judgment rule). Zdaniem autora nowelizacja budzi szereg zastrzeżeń, ponieważ nowe przepisy wciąż nie ustanawiają domniemania braku winy członka organu. Nowelizacja nie tworzy zatem bezpiecznej przystani członków organów, którzy nadal muszą bronić się przed zarzutem, że nie działali w sposób staranny i w interesie spółki. Dodatkowo treść nowelizacji może spowodować szukanie przez członków organów opinii doradców, aby uzyskać zabezpieczenie przy podejmowaniu wszelkich decyzji biznesowych. Nowelizacja nie rozstrzyga również istotnej kwestii związanej z funkcjonowaniem koncepcji business judgment rule w przypadku działania w warunkach konfliktu interesów.

Celem artykułu jest określenie, w jakim stopniu prawo umów może być wykorzystywane przez prawodawcę jako instrument wspierający ochronę środowiska. Prawo umów – jako część prawa cywilnego – reguluje co do zasady prawa i obowiązki stron stosunku cywilnoprawnego. Istnieje jednak tendencja instrumentalnego wykorzystywania prawa cywilnego (w tym prawa umów) do realizacji wartości publicznych. Autor wskazuje na obowiązujące unormowania w zakresie prawa umów, które mogą wywierać wpływ na stan środowiska naturalnego. Najwięcej przykładów w tym zakresie dostarcza prawo umów konsumenckich. Zwłaszcza w ostatnich latach akty prawne dotyczące ochrony konsumenta wydawane przez Unię Europejską w większym stopniu uwzględniają konieczność wspierania zrównoważonej konsumpcji i ochrony środowiska. Dotyczy to m.in. uregulowania odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru z umową, nałożenia na przedsiębiorców obowiązków informacyjnych odnoszących się do aspektów środowiskowych oferowanych towarów i usług, a także wspierania zrównoważonych przewozów poprzez zwiększanie praw pasażerów i promowanie w ten sposób transportu zbiorowego. W mniejszym stopniu idea wspierania ochrony środowiska uwzględniana jest w prawie dotyczącym umów o innym charakterze niż konsumenckie. W obrocie gospodarczym zauważalna jest jednak praktyka uwzględniania w treści umów tzw. zielonych klauzul, dzięki którym wykonanie umowy ma być możliwie przyjazne środowisku.

W judykaturze sądów administracyjnych pojawił się brak jednolitości w ocenie dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego na uchwałę rady gminy o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przez osobę piastującą urząd organu wykonawczego gminy. Od dłuższego czasu dominowało stanowisko opowiadające się za dopuszczalnością skargi w tym zakresie z uwagi na zapewnienie ochrony sądowej wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) w postępowaniu zmierzającym do zbadania legalności aktu organu gminy. Odmienny pogląd został wyrażony w postanowieniu NSA z 19.10.2022 r., sygn. akt III OSK 1560/22. W ocenie glosatora zasługuje on na pełną aprobatę, gdyż w odniesieniu do przedmiotowych uchwał nie sposób mówić o naruszeniu interesu prawnego (uprawnienia), od czego ustawodawca uzależnił skuteczne wniesienie skargi do sądu administracyjnego.