Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 01/2021

Pomimo licznych zmian prawo dotyczące geologii i górnictwa nie odpowiada aktualnym potrzebom. Ocena ta odnosi się do niemal całości problematyki regulowanej ustawą — Prawo geologiczne i górnicze z 2011 r. (dalej: pr.g.g.), a także do niektórych rozwiązań znajdujących się poza tą ustawą. Przede wszystkim uwagę zwraca nieuzasadniony rygoryzm wielu rozwiązań tego prawa, co zarówno zachęca do ich omijania, jak i zniechęca do podejmowania inwestycji w omawianym zakresie. Polski system ocen oddziaływania przedsięwzięć w zakresie geologii i górnictwa jest z jednej strony bardziej rygorystyczny niż wymagania stawiane przez Unię Europejską, a z drugiej strony nie spełnia wszystkich jej wymagań. Pięć lat temu wpłynęła do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna na art. 41 pr.g.g. definiujący pojęcie strony postępowań dotyczących koncesji. Nadmierną złożonością charakteryzują się ponadto wymagania dotyczące koncesjonowania węglowodorów. Problemy te (oraz wiele innych) są doskonale znane zarówno tym, których dotyczą omawiane przepisy, jak i władzom publicznym odpowiedzialnym za ich stosowanie. Brak natomiast informacji o inicjatywach zmierzających do zmian prawa w tym zakresie. Celem artykułu jest sygnalizacja kluczowych niedomagań wspomnianego stanu prawnego oraz pilnej potrzeby jego radykalnej zmiany.

Celem artykułu jest omówienie zasad zaspokajania wierzytelności kredytobiorcy, który dokonał wcześniejszej spłaty kredytu po ogłoszeniu upadłości SKOK-u. Ogłoszenie upadłości banku lub kasy oszczędnościowo-kredytowej nie wpływa na uprawnienie konsumenta-kredytobiorcy do wcześniejszej spłaty kredytu na podstawie art. 48 i 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Jeżeli kredyt został udzielony przed ogłoszeniem upadłości, kredytobiorca ma obowiązek regulować raty kredytu, chyba że dokona jego wcześniejszej spłaty. Wcześniejsza spłata dokonana po ogłoszeniu upadłości jest równoznaczna z zakończeniem bytu prawnego stosunku kredytowego, a spłacającemu przysługuje wówczas wierzytelność do masy upadłości o zwrot kosztów kredytu w zakresie wyznaczonym przez art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Wierzytelność kredytobiorcy- konsumenta powstaje i staje się wymagalna po ogłoszeniu upadłości (art. 410 § 2 kodeksu cywilnego). Ta wierzytelność jest zaspokajana co do zasady przez syndyka z masy upadłości w całości, bez konieczności jej zgłoszenia do postępowania upadłościowego.

Ustawą z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1469) ustawodawca dodał Dział IIa pt. „Postępowanie w sprawach gospodarczych” (art. 4581–45813 k.p.c.). Postępowanie to jest kolejnym postępowaniem odrębnym, które może być prowadzone w procesie cywilnym w sprawach gospodarczych wymienionych w art. 4582 k.p.c. Wśród przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych ustawodawca zamieścił art. 4589 k.p.c., który dotyczy umów dowodowych. Regulacja umów dowodowych może wywoływać szereg wątpliwości w praktyce stosowania prawa, począwszy od samego charakteru prawnego tych umów, a skończywszy na skutkach prawnych ich wprowadzenia. Opowiadając się za materialnoprawnym charakterem umów dowodowych, należy na gruncie prawa materialnego rozwiązać problemy związane chociażby z wadami woli przy ich zawarciu, wykładnią tych umów czy też ich skutkami prawnymi dla następców prawnych. Problematyczne może się też okazać samo badanie tych umów (czy tylko na zarzut, czy z urzędu). To samo dotyczy skutków prawnych ich wadliwości, a także zagadnienia terminu, w jakim strony mogą się powołać na taką umowę. Celem autorów jest przedstawienie wszelkich aspektów materialnoprawnych oraz procesowych obowiązywania instytucji umów dowodowych, a także wyjaśnienie wątpliwości mogących powstać na tle instytucji w praktyce stosowania prawa.

W prawie konkurencji ustalił się podział na porozumienia, które ograniczają konkurencję ze względu na sam cel (charakter) oraz ze względu na skutek. Podział ma istotne znaczenie praktyczne, gdyż znacznie obniża obowiązki dowodowe organu ochrony konkurencji w przypadku zakwalifikowania kwestionowanej praktyki jako ograniczenie ze względu na cel — organ ochrony konkurencji nie musi udowodniać skutków praktyki. Wciąż brak jednolitej odpowiedzi na pytanie, czy domniemanie szkodliwości ograniczeń ze względu na cel można obalić z uwagi na kontekst konkretnej sprawy. Stanowisko polskich sądów dryfuje między formalnym a bardziej ekonomicznym podejściem. Bardziej jednoznacznie za podejściem ekonomicznym opowiada się orzecznictwo unijne. Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie modeli antymonopolowej oceny porozumień ograniczających konkurencję ze względu na cel wypracowanych w orzecznictwie polskim i unijnym, oraz zaproponowanie rozwiązania, które powinno zostać przyjęte w polskim orzecznictwie. Autor argumentuje na rzecz badania przez organ antymonopolowy szerszego kontekstu ekonomicznego również porozumień z kategorii zazwyczaj zaliczanych do kategorii ograniczeń ze względu na cel, jeśli tylko przez stronę zostały przedstawione odpowiednie dowody i argumenty mogące obalić domniemanie szkodliwości porozumienia dla konkurencji.

Uwagi dotyczące zdatności arbitrażowej sporów korporacyjnych w Polsce

The primary goal of the paper is to elaborate on some of the recent changes of arbitration laws in Poland. The paper tracks selected measures relating to corporate disputes on an international level and compares and contrasts them with Polish regulations pertinent to the concept of arbitrability. The underlying objective of the paper is to highlight the novelties in Polish law, and how they correspond to the current international trends in the realm of arbitration. The paper highlights the importance of implementing ADR in a corporate setting. As evidenced by case law, corporate disputes are prone of having a significant impact on the functioning of a business enterprise, the market, and the economy. For these reasons, implementing the idea of dispute resolution into corporate governance may contribute to a shift in the way of doing business in Poland. The applied methodology is based on an analysis of selected Polish and international legislative acts pertinent to arbitration, supplemented by statistical data, viewpoints and opinion present in the doctrine of arbitration law.

Głównym celem artykułu jest ukazanie ostatnich zmian w Kodeksie postępowania cywilnego, w kontekście zdatności arbitrażowej sporów korporacyjnych w Polsce. Zasadniczy charakter zmian regulacji dotyczących arbitrażu korporacyjnego wymaga dogłębnej analizy z jednoczesnym uwzględnieniem wybranych uregulowań międzynarodowych. Intencją artykułu jest podkreślenie wartości implementacji idei arbitrażu jako metody rozwiązywania sporów korporacyjnych. Upowszechnienie alternatywnych metod rozwiązywania sporów w zakresie sporów korporacyjnych ma szczególną wartość dla gospodarki. W związku z tym wysiłki ustawodawcy korespondujące ze światowymi trendami w dziedzinie arbitrażu mają szczególną wartość nie tylko praktyczną, ale również edukacyjną. Oprócz przedstawienia w sposób przyczynkowy zmian w zakresie zdatności arbitrażowej artykuł ukazuje użyteczność arbitrażu w kontekście sporów korporacyjnych, jak również ma na celu promocję alternatywnych metod rozwiązywania sporów.

Celem artykułu jest analiza instytucji zarządzenia zastępczego wojewody w kontekście przepisów ustawy o ograniczeniu swobody prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, zwanej „ustawą antykorupcyjną”. Artykuł odnosi się do kwestii prawnego uregulowania jednego ze szczególnych środków nadzoru personalnego nad działalnością samorządu terytorialnego, jakim jest zarządzenie zastępcze wydawane przez wojewodę. Jego zasadniczym celem jest podejmowanie działań w następstwie bezczynności organów samorządowych. Działaniem takim wojewoda zastępuje de facto organy samorządu, przejmując ich kompetencje na podstawie określonych norm prawnych. Podstawą prawną do wydania zarządzenia zastępczego są ustrojowe ustawy samorządowe w związku z ustawą antykorupcyjną. Autor w swoich rozważaniach uwzględnia dorobek doktryny i judykatury oraz własne doświadczenie w zakresie wykładni i stosowania przepisów ustawy antykorupcyjnej. W tekście częściowo wykorzystano ustalenia poczynione przez autora na potrzeby innych publikacji dotyczących ustawy antykorupcyjnej (Mroczka, 2020, s. 31–64).

Warunki, jakim mają odpowiadać mechanizmy filtrowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych stosowane przez państwa członkowskie UE, zostały określone w art. 3 rozporządzenia UE 2019/452 ustanawiającego ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii. Celem artykułu jest przeanalizowanie konsekwencji tego przepisu dla prawa polskiego ze szczególnym uwzględnieniem ewentualnej konieczności interwencji ustawodawcy w celu zapewnienia pełnej jego skuteczności. Analizie zostały poddane następujące wymogi: zakaz dyskryminacji, przejrzystość, odpowiednie ramy czasowe, ochrona informacji poufnych, zapewnienie prawa do odwołania oraz przeciwdziałanie obchodzeniu mechanizmu monitorowania. Przeprowadzona ocena prowadzi do wniosku, że wejście w życie art. 3 rozporządzenia nie pociąga za sobą konieczności zmian w ustawodawstwie polskim.