Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego nr 5/2020

Z dniem 1.03.2021 r. uregulowanie spółki akcyjnej w przepisach kodeksu spółek handlowych ulegnie istotnej zmianie. Dokumenty akcji wszystkich spółek „prywatnych” pozbawione zostaną — z mocy prawa — mocy prawnej i zastąpione zostaną zdematerializowanymi „akcjami rejestrowymi”, czyli wpisami w teleinforma-
tycznych rejestrach akcjonariuszy, prowadzonych — na zlecenie spółek — przez wyspecjalizowane podmioty (uprawnione na podstawie ustawy z 25.07.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi do prowadzenia rachunków papierów wartościowych). Wpis w tym rejestrze — który może być postrzegany jako „nośnik” zdematerializowanej akcji — będzie podstawą legitymacji formalnej, bo wobec spółki uważać się będzie za akcjonariusza (uprawnionego z prawa rzeczowego ograniczonego) jedynie osobę wpisaną do rejestru.

Tej fundamentalnej zmianie konstrukcji akcji rozumianych jako papiery wartościowe towarzyszy wiele zmian szczegółowych dotyczących uregulowań Kodeksu spółek handlowych, związanych z istnieniem papierowych dokumentów akcji, w tym dotyczących rozporządzania akcjami. Przepis art. 3289 § 1 k.s.h. ustanawia zasadę,
że nabycie akcji (ustanowienie na niej ograniczonego prawa rzeczowego) następuje w następstwie i z chwilą dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze akcjonariuszy. To uregulowanie, wiążące z konstytutywnym wpisem do rejestru skutek rozporządzający czynności dotyczących akcji, rodzi wiele kwestii wymagających analizy i rozstrzygnięcia. Niektóre z nich, m. in. kwestie charakteru czynności prawnej stanowiącej podstawę rozporządzenia, skutków wpisu, konsekwencji wpisu niezgodnego z rzeczywistym stanem prawnym, są przedmiotem opracowania.

Niniejszy artykuł został poświęcony analizie publicz- noprawnych aspektów transakcji nabywania znacznych pakietów akcji towarzystw firm inwestycyjnych. W artykule scharakteryzowano procedurę ustalania
przez Komisję Nadzoru Finansowego, czy nabywca znacznego pakietu akcji daje rękojmię prawidłowego, bezpiecznego i stabilnego działania towarzystw funduszy inwestycyjnych, jak również kwestię tak wyrażenia, jak i braku wyrażenia (sprzeciwu) przez Komisję Nadzoru Finansowego zgody na nabycie znacznego
pakietu akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Elementem rozważania jest także przedstawienie mechanizmów zabezpieczających respektowanie obowiązków związanych z nabywaniem znacznych pakietów akcji, jak i ocena samej instytucji nadzoru nad nabywaniem znacznych pakietów akcji towarzystw funduszy inwestycyjnych.

Przedmiotem artykułu jest spółka holdingowa wykorzystywana przez podmioty powiązane kapitałowo transgranicznie. Wykorzystanie tego mechanizmu jest istotnym rozwiązaniem wykorzystywanym w strategiach optymalizacji podatkowej. Efektywność podatkowa tego rozwiązania jest ściśle związana z wybranymi jurysdykcjami podatkowymi w Europie. Niewątpliwie jest to rozwiązanie nowatorskie i mające charakter hybrydowy.

W artykule poddany został analizie wieloaspektowy charakter wykorzystywania spółki holdingowej. Specyfika ustawodawstw podatkowych w poszczególnych państwach europejskich (ze szczególnym uwzględnieniem rajów podatkowych) będzie miała kluczowe znaczenie dla efektywności podatkowej spółki holdingowej.

Artykuł obejmuje analizę zmian w Kodeksie cywilnym dokonanych mocą art. 1 pkt 1–3 ustawy z 31.07.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych, które wchodzą w życie 1.06.2020 r. Zakładają one rozszerzenie ochrony konsumenckiej w niektórych czynnościach prawnych z udziałem przedsiębiorców.

Mają dotyczyć objęcia ochroną przewidzianą dla konsumentów osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zmiany należy ocenić negatywnie. Są one zbędne i prowadzą wyłącznie do pogłębienia istniejącego chaosu terminologicznego. Analiza przesłanek warunkujących rozszerzenie ochrony konsumenckiej prowadzi do wniosku, że taka osoba fizyczna korzysta z ochrony jako konsument w rozumieniu art. 221 k.c. W istocie jest to bowiem osoba fizyczna zawierająca z przedsiębiorcą umowę, która jest wyłącznie pośrednio związana z jej działalnością gospodarczą.

Przedmiotem niniejszego artykułu jest problematyka związana z wykonywaniem prawa głosu przez akcjonariusza. Artykuł skupia się na wykładni art. 413 § 1 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym akcjonariusz nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby, głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu pomiędzy nim a spółką. Autor omawia zakres podmiotowy i przedmiotowy powyższej regulacji prawnej, jak również rozważa skutki naruszenia tego przepisu w kontekście zaskarżenia podjętej w ten sposób uchwały walnego zgromadzenia.