Praca i Zabezpieczenie Społeczne 08/2021

Uprawnienie pracodawcy do niedopuszczenia do pracy pracownika niezaszczepionego przeciw COVID-19 w Izraelu i w Polsce

The article deals with the problem of presence of employees unvaccinated against COVID-19 at the workplaces. Medical research conclusions show, that presence of unvaccinated person increase risk of infection also for vaccinated individuals. In debate on possibility of exclusion of unvaccinated workers from a workplaces the clash of values has to be considered. On the one hand there is a right to privacy, dignity and freedom of occupation, on the other hand right to life, right to safe working environment, protection from diseases and limitation of employer's economic risks. Israeli labour courts in described cases approved ban of workplace access for unvaccinated persons, in situations where it was the only way to protect other people from COVID-19 infection. Still if there were other sufficient measures, the ban of access was lifted. Article describes also legal situation in Poland, where employer's access to data on worker's vaccination is under discussion and relevant legal regulations should be amended. However there are no legal measures of banning employee access to the workplace, the dismissal based on lack of vaccination should be accepted, if any other measures of infection control are not accessible.

Artykuł podejmuje problem obecności w zakładach pracy pracowników niezaszczepionych przeciw COVID-19. Wyniki badań z zakresu medycyny pokazują, że obecność niezaszczepionej osoby zwiększa ryzyko zakażenia COVID-19 także dla osób zaszczepionych. Dyskusja nad dopuszczalnością wyłączenia dostępu do zakładu pracy dla niezaszczepionej osoby opiera się na rozstrzygnięciu konfliktu podstawowych wartości: z jednej strony prawa do prywatności, godności i wolności pracy, a z drugiej prawa do życia, prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i prawa pracodawcy do ograniczania ekonomicznych ryzyk prowadzonej działalności. Izraelskie sądy pracy w opisanych wyrokach potwierdziły legalny charakter zakazu wstępu niezaszczepionych pracowników do zakładu pracy, gdy nie istniały inne możliwości ograniczenia stwarzanego przez nich ryzyka epidemicznego dla innych pracowników i klientów zakładu. Artykuł podejmuje również analizę analogicznych problemów w polskim systemie prawnym. Pracodawca ma legalną możliwość przetwarzania danych osobowych o szczepieniu pracowników, jakkolwiek odnośne przepisy wymagałyby doprecyzowania. Brak szczepienia nie może być podstawą niedopuszczenia pracownika do pracy, ale stanowi wystarczające uzasadnienie wypowiedzenia w tych przypadkach, gdy nie ma możliwości odizolować niezaszczepionego pracownika od innych pracowników lub klientów.

Pracownik socjalny jest w polskim systemie pomocy społecznej kluczowym realizatorem wsparcia dla osób i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych. Celem artykułu jest analiza procesu profesjonalizacji zawodu pracownika socjalnego w aspekcie prawnym i w praktyce. W artykule przedstawiono analizę zmian prawnych dotyczących wymogów związanych z kwalifikacjami pracownika socjalnego, dokonano analizy zmian w systemie kształcenia pracowników socjalnych oraz zaprezentowano wyniki badań empirycznych dotyczące kwalifikacji pracowników socjalnych. Wykazano, że postępujący wzrost wymogów uprawniających do pracy w zawodzie pracownik socjalny przekłada się na kwalifikacje służb pomocy społecznej.

Rozporządzenie WE nr 261/2004 wyłącza odpowiedzialność przewoźnika lotniczego z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom za odwołane loty w przypadku wystąpienia „nadzwyczajnych okoliczności”, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Chociaż rozporządzenie to nie definiuje wyraźnie pojęcia „nadzwyczajnej okoliczności”, prawodawca Unii wskazał, że może ona zachodzić w przypadku zdarzeń takich jak wymienione w motywie 14 tego rozporządzenia. Motyw ten wymienia między innymi „strajki mające wpływ na działalność przewoźnika”. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) prezentuje jednak stanowisko, zgodnie z którym strajk personelu przewoźnika lotniczego zasadniczo nie stanowi nadzwyczajnej okoliczności, z wyjątkiem sytuacji gdy realizacja żądań pracowników wykracza poza jego kompetencje i wymaga działań ustawodawczych. W artykule przedstawiono rozstrzygnięcia TSUE oraz argumenty na poparcie tezy, że przyjęty przez Trybunał tok rozumowania prowadzi do naruszenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej (ustanowionej w art. 16 Karty praw podstawowych UE) oraz prawa pracodawcy do rokowań (zagwarantowanego w art. 28 Karty praw podstawowych UE).

Artykuł dotyczy problematyki pojęcia wypadku przy pracy posła i senatora w świetle obowiązujących przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Zagadnienie to autorka przedstawia w szerszym kontekście, z uwzględnieniem analizy definicji pracowniczego wypadku przy pracy. Szczegółowo omawia różnice pomiędzy pracowniczym a niepracowniczym wypadkiem przy pracy. Istotną część artykułu poświecono kwestii zakresu czynności objętych pojęciem wypadku posła i senatora.

Autor podaje w wątpliwość uzasadnianie odpowiedzialności odszkodowawczej za pomocą funkcji represyjnej. Wskazuje, że na przestrzeni lat zarówno w aspekcie systemowym, jak i komparatystycznym „karanie” sprawców szkód zastąpił mechanizm kompensacji uszczerbków. Wniosek ten uwidacznia zmiana w postrzeganiu podstawowych pojęć z zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej takich jak „wina” czy „zadośćuczynienie pieniężne”.

Wiedza jest kluczowym czynnikiem budującym przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa we współczesnym świecie. Niniejszy artykuł pokazuje jak ważnym w praktyce. Dynamicznie zmieniające się środowisko biznesowe wymusza na przedsiębiorcach zastosowanie nowych, zwinnych metod zarządzania. Porównując nowoczesne modele zarządzania pod kątem zarządzania wiedzą, autor wskazuje, jak bardzo istotna jest ona obecnie. Potrzeba rozwoju nowych kompetencji staje się wyzwaniem dla specjalistów, pracowników HR oraz menedżerów. Zakres artykułu skupia się na głównych ideach współczesnego zarządzania i wymaga dalszych pogłębionych badań. Aby być konkurencyjnymi w nowej rzeczywistości, przedsiębiorstwa i firmy muszą stosować nowe metody zarzadzania ludźmi i wiedzą. Analiza głównych współczesnych modeli zarządzania organizacją pod kątem zarządzania wiedzą pozwala znaleźć odpowiedź na pytanie jak stać się bardziej konkurencyjnym.

Autorka referuje wybrane, najważniejsze ustalenia orzecznictwa Sądu Najwyższego odnoszące się do roszczenia o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy pozostającego w związku z przywróceniem pracownika do pracy (art. 47 i 57 k.p.). Koncentruje się przy tym nie tylko na kwestiach materialnoprawnych, ale porusza również kwestie procesowe.