Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 07/2023

Celem opracowania jest wykazanie charakteru prawnego wsparcia dla ekonomii społecznej, w tym ustalenie podmiotów wspierających i beneficjentów wsparcia oraz środków pomocowych. Wsparcie dla ekonomii społecznej ma charakter funkcjonalny (przedmiotowy) i łączy się z ogólnym wytyczeniem szeregu działań skierowanych do wszelkich podmiotów ekonomii społecznej, w tym przedsiębiorstw społecznych. Wsparcie ekonomii społecznej wypływa z określonych przesłanek o charakterze prawnym, do których należy zaliczyć w pierwszej kolejności konstytucyjną zasadę społecznej gospodarki rynkowej i wynikające z niej lub łączące się z tą zasadą klauzule interesu publicznego i sprawiedliwości społecznej. Wsparcie ekonomii społecznej jest zadaniem administracji publicznej oraz samorządu wojewódzkiego. Realizowane jest przy wykorzystaniu instrumentów finansowych, ale także organizacyjnych oraz programów wsparcia. Przepisy określające wsparcie ekonomii społecznej są wysoce niedoskonałe, niespójne, chaotyczne i wymagają usystematyzowania. Przeprowadzone badania mają charakter analizy formalno-dogmatycznej.

Wnętrze skorupy ziemskiej bywa wykorzystywane w celach turystycznych, rekreacyjnych, leczniczych, a nawet sportowych, rozrywkowych oraz innych. Przykładem są wyrobiska nieczynnych (zlikwidowanych) podziemnych zakładów górniczych, jaskinie oraz inne podobne obiekty, zwłaszcza o charakterze militarnym. Ich prawna sytuacja jest niezwykle zróżnicowana i pełna wątpliwości. Do wykorzystywania (w opisanych wyżej celach) wyrobisk podziemnych zlikwidowanych zakładów górniczych odpowiednio stosuje się większość wymagań prawa geologicznego i górniczego. Przestrzeń, w granicach której znajdują się wspomniane obiekty, nie jest objęta prawem własności gruntowej; stanowi ona przedmiot prawa własności górniczej przysługującej Skarbowi Państwa. Brak podstaw, by rozwiązania te stosować do pozostałych obiektów podziemnych. W większości przypadków znajdują się one w granicach przestrzennych nieruchomości gruntowych. Dodatkowa trudność polega na tym, że niesłychanie trudno jest ustalić kryteria rozgraniczające przestrzeń objętą granicami nieruchomości gruntowych od stanowiących przedmiot własności górniczej. Obydwie wspomniane kategorie obiektów podziemnych mogą kwalifikować się do objęcia ochroną dotyczącą zabytków, ale nie zawsze mieszczą się w podziale zabytków na „ruchomości” i „nieruchomości”. Powstaje więc wątpliwość, czy w ogóle mogą one podlegać ochronie jako zabytki.

Celem niniejszego opracowania była próba zidentyfikowania i oceny regulacji normatywnych określających postępowanie w sprawie zwrotu środków unijnych na gruncie prawa polskiego w perspektywie finansowej 2014–2020 oraz zbadania, czy postępowanie to umożliwia skuteczne odzyskiwanie dofinansowania unijnego wypłaconego beneficjentom w sposób niezasadny. Badania zostały przeprowadzone na przykładzie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego 2014–2020 i obejmowały lata 2014–2021. Zasadnicze elementy procedury zwrotowej zostały uregulowane w art. 207 ustawy o finansach publicznych. W zakresie decyzji o zwrocie dofinansowania ze środków UE beneficjenci mieli prawo do skorzystania z procedury odwoławczej. W dalszej kolejności byli uprawnieni do wniesienia skargi do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego, a także skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ukształtowany w taki sposób stan prawny skutkował niskim odsetkiem decyzji umarzających postępowanie, co nie było korzystne z punktu widzenia beneficjentów. Rygoryzm procedury zwrotu środków unijnych był w pewnym stopniu niwelowany przez działalność orzeczniczą sądów administracyjnych.

W artykule zostaną porównane systemy rozliczeń wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, tj. net-metering z net-billingiem. Omówienie tej problematyki ma szczególne znaczenie ze względu na wprowadzoną w kwietniu 2022 r. nowelizację przepisów prawnych dotyczących odnawialnych źródeł energii, która znacząco wpłynęła na sytuację na rynku energii elektrycznej. Obecnie sytuacja prosumentów, tj. podmiotów produkujących energię elektryczną przy wykorzystaniu mikroinstalacji, którzy rozliczają nadwyżki energii elektrycznej, jest zróżnicowana. W artykule zostaną również przedstawione waga i znaczenie tematyki odnawialnych źródeł energii w perspektywie celów klimatycznych i dążenia do gospodarki niskoemisyjnej. Celem artykułu jest dokonanie analizy porównawczej nowego systemu rozliczeń – net-billingu z systemem opustów, tzw. net-meteringiem, ze szczególnym uwzględnieniem celów wprowadzonych zmian, a także wskazanie w tym zakresie wniosków de lege lata oraz de lege ferenda, które mogą być pomocne w przyszłych procesach legislacyjnych.

Problemy natury prawnej, które znalazły odzwierciedlenie w dwóch głównych tezach uzasadnienia glosowanego wyroku SN, dotyczą kwestii związanych z mandatem i kadencją zarządu spółki akcyjnej. Pierwszą z nich jest ocena zachowania ciągłości wspólnej kadencji zarządu w sytuacji przedterminowego wygaśnięcia mandatów wszystkich jego członków. Odnosząc się do tej kwestii, SN przyjął, że powołanie nowych członków skutkuje rozpoczęciem nowej kadencji zarządu. Natomiast drugie zagadnienie dotyczy oceny doniosłości prawnej powołania nowego składu zarządu na miejsca obsadzone przez urzędujących członków tego organu. Zdaniem SN wraz z powołaniem nowego zarządu następuje odwołanie dotychczasowych jego członków. Celem glosy jest wzmocnienie argumentacji oraz przedstawienie propozycji nieco innego, aniżeli przyjął SN, uzasadnienia stanowiska wyrażonego w tezie pierwszej, a także krytyczne odniesienie się do poglądu wyrażonego w tezie drugiej.