Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 12/2021

Celem artykułu jest przeanalizowanie warunków, jakie powinny być spełnione w procesie tworzenia prawa podatkowego dla zapewnienia legitymizacji działań władczych. Autorzy odnoszą się do procesu tworzenia prawa podatkowego, który wpisuje się w przejrzystą publiczną politykę podatkową i wymaga oparcia na jasnym i czytelnym systemie wartości właściwym dla demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego. Autorzy wychodzą z założenia, że to prawotwórstwo podatkowe powinno w najszerszym zakresie wyznaczać standardy interpretacji i stosowania prawa, prowadząc do minimalizacji kosztów transakcyjnych opodatkowania i budowania skłonności do współpracy ze strony podatników. Dodatkowo, jak wynika z analizy będącej przedmiotem artykułu, to przez najbardziej bezpośrednio nakładane obowiązki kształtuje się ustrój republikański, który wymaga współdziałania władzy z obywatelem i zaangażowania rządzonych w procesy sprawowania władzy.

Celem artykułu jest analiza przepisów normujących organizację i zasady gospodarki finansowej Funduszu Medycznego w kontekście funkcji, jakie w doktrynie prawa finansowego przypisuje się funduszom celowym. W pierwszej części opracowania poddano ocenie regulacje dotyczące organizacji i zadań tej jednostki. Drugą poświęcono przedstawieniu źródeł finansowania oraz zasad gospodarki finansowej Funduszu, zwracając szczególną uwagę na problem zasilania tej jednostki tzw. wpłatą z budżetu państwa. Z uwagi na ograniczone ramy artykułu do odrębnego opracowania pozostawiono problematykę programów inwestycyjnych oraz kwestię trybu i zasad przekazywania środków z Funduszu.

Stosując metody właściwe współczesnej dogmatyce prawa, zidentyfikowano podstawowe cechy przesądzające o charakterze prawnym Funduszu Medycznego. Zweryfikowano hipotezę, że jednostka ta, pomimo nadania jej w płaszczyźnie normatywnej statusu państwowego funduszu celowego, stanowi rodzaj parabudżetu, który jedynie w ograniczonym zakresie może realizować właściwe funduszom celowym funkcje redystrybucyjną oraz mobilizacji środków publicznych. Wykazano również, że skutkiem uchwalenia ustawy o Funduszu Medycznym jest wyodrębnienie części wydatków budżetu państwa przeznaczonych na zadania z zakresu ochrony zdrowia i stworzenie podstaw prawnych do ich wydatkowania w sposób charakterystyczny dla gospodarki funduszowej. Przyjęcie takiego rozwiązania wpisuje się w dostrzegalną w ostatnich latach tendencję do odstępstw od zasady zupełności budżetu państwa.

W niniejszym artykule autorzy analizują pojęcie odpowiedzialności płatników zobowiązanych do zapłaty zaliczek na podatek dochodowy. Prezentują stanowisko, zgodnie z którym płatnik realizuje własny obowiązek pobrania lub potrącenia kwoty zaliczki na podatek od osoby w istocie niebędącej podatnikiem i przekazania tej kwoty właściwemu organowi podatkowemu. Obowiązek ten powstaje w wyniku zaistnienia zdarzenia opisanego w przepisie ustawowym, nakładającego obowiązek na płatnika zaliczki na podatek. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej płatnik ponosi odpowiedzialność za to, że nie pobrał podatku lub nie przekazał potrąconego podatku właściwemu organowi podatkowemu, ale zdaniem autorów zastosowanie tego przepisu do płatnika pobierającego zaliczki na podatek dochodowy po zakończeniu roku podatkowego jest ograniczone. Autorzy stoją na stanowisku, że orzekanie o odpowiedzialności płatników pobierających zaliczkę na podatek dochodowy po zakończeniu roku podatkowego jest możliwe tylko w przypadku, gdy wpłacona przez podatnika kwota jest niższa niż kwota należnego podatku, zaś owo zaniżenie wynika z niepodjęcia przez płatnika czynności polegających na pobraniu należnych zaliczek i wpłaceniu ich na rachunek organu podatkowego.

Celem publikacji jest analiza aktualnych kierunków orzeczniczych w zakresie obiektywizacji odpowiedzialności deliktowej podmiotów leczniczych. Autorka zwraca uwagę na nowe obszary tej odpowiedzialności, rozwijające dotychczasową konstrukcję czynu niedozwolonego. W pierwszej kolejności przedstawia ramy prawne odpowiedzialności deliktowej podmiotów leczniczych oraz ich ubezpieczycieli. Następnie prezentuje orzeczenia, w których coraz częściej podstawą odpowiedzialności, obok błędu medycznego, staje się naruszenie praw pacjenta. Autorka, nie negując linii judykatury prowadzącej do upodmiotowienia pacjenta, jednocześnie wyraża zastrzeżenia w stosunku do tych orzeczeń, w których następuje zasądzenie zadośćuczynienia tytułem naruszeń praw pacjenta niejako automatycznie, bez zbadania winy podmiotu leczniczego, ewentualnie bez weryfikacji tego, czy doszło do wyrządzenia odrębnego czynu powodującego krzywdę. Niezależnie od powyższego autorka zwraca uwagę na brak asekuracji ubezpieczyciela w przypadku naruszeń praw pacjenta, co nie wydaje się być zjawiskiem pożądanym z punktu widzenia bezpieczeństwa prawnego podmiotu leczniczego oraz pacjenta.

Celem opracowania jest analiza nowego zadania Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego wprowadzonego ustawą z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1815). Wskazana ustawa w art. 9 dokonuje nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Znowelizowana ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zobowiązuje właściwy organ do uzgodnienia z Prezesem UTK projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli sposób zagospodarowania gruntów przyległych do linii kolejowej o znaczeniu państwowym lub zmiana tego sposobu mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo ruchu kolejowego (art. 17 pkt 6 u.p.z.p.), oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w odniesieniu do obszarów przyległych do linii kolejowej o znaczeniu państwowym (art. 53 ust. 4 pkt 9a u.p.z.p.). Zgodnie z brzmieniem art. 41 ust. 2 oraz art. 60 ust. 1 u.p.z.p. Prezes UTK uzgadnia również decyzje o warunkach zabudowy i projekty planu zagospodarowania przestrzennego województwa. W artykule Autorka dowodzi, że na Prezesa UTK, który jest organem regulacyjnym w sektorze transportu kolejowego, zostało nałożone zadanie niezwiązane z ustawowo określonym zakresem jego działań.

Jedną z form dodatkowych indywidualnych planów emerytalnych (IKE i IKZE) jest umowa rachunku oszczędnościowego zawierana przez bank z wykorzystaniem wzorców umownych. Bankowe wzorce umów o indywidualne produkty emerytalne mogą jednak zawierać klauzule niedozwolone, w szczególności w zakresie zmian oprocentowania, podstaw pobierania, ustalania wysokości i dokonywania zmian pobieranych przez banki opłat. Celem artykułu jest identyfikacja oraz analiza ryzyka braku zgodności i jego dalszych negatywnych konsekwencji zarówno dla banku, jak i dla indywidualnych oszczędzających z uwagi na nieodpowiedniość treści umów bankowych produktów emerytalnych. Wskazano, że aktualnie stosowane przez banki wzorce umów o indywidualne rachunki emerytalne mogą skutkować dla instytucji bankowych sankcjami prawnymi i ekonomicznymi z uwagi na klauzule abuzywne występujące w tych wzorcach. W analizie zastosowano następujące metody badawcze: ekonomiczną i prawną analizę zasad funkcjonowania bankowych produktów emerytalnych, krytyczną analizę piśmiennictwa, orzecznictwa SOKIK i wpisów do rejestru NKU prowadzonego przez Prezesa UOKiK oraz decyzji Prezesa UOKIK.

W artykule przedstawiono rozważania dotyczące prawidłowości wyboru przewodniczącego walnego zgromadzenia i jego wpływu na ważność uchwał podejmowanych przez walne zgromadzenie. Celem artykułu jest prezentacja i ocena rozwiązań prawnych przyjętych przez sądy w omawianej sprawie oraz dokonanie komentarza istotnych kwestii dotyczących wadliwego wyboru przewodniczącego zgromadzenia. Na marginesie rozważań omówione zostało zagadnienie znaczenia rejestracji akcjonariusza na walnym zgromadzeniu dla jego prawa do udziału w walnym zgromadzeniu.

Trybunał Sprawiedliwości w sprawie Veselibas ministrija podjął próbę oceny, w jakim zakresie państwa członkowskie przy wdrażaniu przepisów prawa UE z obszaru transgranicznej opieki zdrowotnej są zobowiązane uwzględniać nie tylko przepisy prawa UE dotyczące realizacji rynku wewnętrznego, ale także osobisty wybór pacjenta wynikający z przekonań religijnych, który bazuje na art. 21 ust. 1 Karty Praw Podstawowych. Niestety z argumentacji przyjętej przez Trybunał w wyroku wynika, że realizacja interesu ogólnego (ochrony zdrowia publicznego) przeważa nad interesem jednostki (prawo do bycia niedyskryminowanym ze względu na religię lub światopogląd). Trybunał nie zauważa wartości unijnych ani celów innych niż cel ekonomiczny Unii Europejskiej. Celem analizy jest zwrócenie uwagi na aspekt aksjologiczny w realizacji prawa podstawowego, jakim jest prawo do bycia niedyskryminowanym ze względu na religię z art. 21 ust. 1 Karty Praw Podstawowych, w obszarze prawa pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej.