Praca i Zabezpieczenie Społeczne 10/2024

W orzecznictwie oraz doktrynie przyjął się pogląd, że jedną z przesłanek nabycia prawa do świadczenia re habilitacyjnego jest wymóg występowania nieprzerwanej (dalszej) niezdolności do pracy. Autorzy stara ją się przedstawić argumenty, które powinny prowadzić do odstąpienia od dotychczasowej wykładni na rzecz stwierdzenia, że zaistniała po wyczerpaniu zasiłku chorobowego przerwa w niezdolności do pracy, nie stanowi przeszkody w przyznaniu świadczenia re habilitacyjnego. W tym celu prowadzą rozważania dotyczące treści ryzyka chronionego tym świadczeniem oraz językowo-logicznej i celowościowej wykładni art. 18 ust. 1 ustawy zasiłkowej, by zachęcić, zarówno praktyków (sędziów i pełnomocników), jak i przedstawicieli nauki, do ponownej refleksji nad istotą świadczenia rehabilitacyjnego.

Szybki rozwój sztucznej inteligencji, a także zastosowanie na szeroką skalę zarządzania algorytmicznego doprowadziły do istotnych zmian w środowisku pracy. Dotyczą one przede wszystkim sposobów świadczenia pracy i warunków jej wykonywania, jednakże należy je postrzegać znacznie szerzej. Już obecnie większość zadań pracodawcy w odniesieniu do indywidualnych stosunków pracy może wykonywać sztuczna inteligencja. Skoro AI zarządza pracownika mi i de facto sprawuje nad nimi kontrolę w procesie pracy warto, jak się wydaje, rozpocząć dyskusję nad podmiotowością AI jako pracodawcy. Jest to tym istotniejsze, że w innych gałęziach prawa dyskusja o podmiotowości AI jest już toczona, podczas gdy doktryna prawa pracy nie podejmuje tej tematyki, choć to właśnie w środowisku pracy wpływ AI jest najbardziej widoczny.

W wielu państwach na świecie, a ostatnio we Francji, odbywa się debata publiczna na temat poziomu powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. W Polsce dochodziło do zmian ustawodawczych w tym zakresie. Powszechny wiek emerytalny, który wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn został podniesiony i zrównany dla obu płci do 67 lat, a następnie znowu obniżony. Moim zdaniem niższy wiek emerytalny kobiet stanowi dyskryminację mężczyzn, którzy z przyczyn genetycznych, a więc obiektywnych, żyją wiele lat krócej od kobiet, przez co przebywają dwuipółkrotnie krócej na emeryturze. Przywilej emerytalny dla kobiet w postaci niższego wieku emerytalnego jest rozwiązaniem przestarzałym, niekonstytucyjnym, wyjątkowym na tle państw członkowskich UE. Konieczne jest zrównanie powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn na poziomie 65 lat.

W artykule zostały przedstawione wybrane propozycje zawarte w projekcie ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie rozwiązań proponowanych przez prawodawcę oraz ich krytyczna analiza. Sfera związana z funkcjonowaniem metody układowej w Polsce jest słusznie oceniania negatywnie, stąd też zasadne jest dokonanie zmian w tej materii. Przeprowadzenie analizy już na etapie prac projektowych może stać się impulsem do przeprowadzenia szerszej dyskusji naukowej, a jednocześnie daje szansę na potencjalne uwzględnienie uwag zgłaszanych przez doktrynę.

Dochodzenie roszczenia o sprostowanie świadectwa pracy w postępowaniu cywilnym

Summary The article is devoted to the issue of pursuing a claim for rectification of an employment certificate, which, after the changes introduced by the amendment of May 16, 2019, can be pursued not only through a civil process, but also in non-litigious proceedings. The article presents the premises for pursuing a claim for the rectification of an employment certificate, determining the proper qualification of the case to one of the modes of judicial recognition proceedings. Then, to the necessary extent, the course of proceedings for the rectification of an employment certificate in a civil process and separately in non-litigious proceedings was discussed, highlighting the differences that are important for the course of both proceedings. The conclusions assess the applicable legal solutions.

Artykuł jest poświęcony problematyce dochodzenia roszczenia o sprostowanie świadectwa pracy, które po zmianach dokonanych nowelizacją z 16 maja 2019 r. może być realizowane nie tylko w drodze procesu cywilnego, ale również w postępowaniu nieprocesowym. W artykule przedstawiono przesłanki dochodzenia roszczenia o sprostowanie świadectwa pracy, decydujące o właściwym zakwalifikowaniu sprawy do jednego z trybów sądowego postępowania rozpoznawczego. Następnie w niezbędnym zakresie omówiono przebieg postępowania o sprostowanie świadectwa pracy w procesie cywilnym oraz osobno w postępowaniu nieprocesowym, eksponując istotne dla przebiegu obu postępowań różnice. We wnioskach dokonano oceny obowiązujących rozwiązań prawnych.

Wykładnia literalna art. 171 k.p. prowadzi do wniosku, że polskie prawo pracy nie zawsze realizuje zasady odpoczynku rocznego, gwarantowanego poprzez urlop wypoczynkowy. Tymczasem analiza celu wypoczynku, jakim jest zapewnienie pracy bezpiecznej, prowadzi do wniosku, że taka wykładnia naruszałaby zarówno konstytucję, jak i prawo unijne. W niniejszym tekście przeprowadzone jest rozumowanie prawnicze, które przeciwstawia się takiej interpretacji.

Komentowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku dotyczy kwestii przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobie z kręgu podmiotów uprawnionych, w sytuacji gdy inna osoba uprawniona legitymuje się umową o dożywocie zawartą z osobą wymagającą opieki. WSA w Białymstoku dokonał analizy charakteru prawnego umowy dożywocia i jego ewentualnego wpływu na możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Zgodnie z art. 17 u.ś.r. nie ma znaczenia, czy osoba sprawująca opiekę jest związana z osobą jej wymagającą jakąkolwiek umową cywilnoprawną, w tym umową o dożywocie, lecz to, czy należy ona do katalogu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego, zawartego w art. 17 ust. 1 lub 1a u.ś.r. Według autorki na aprobatę zasługuje pogląd przedstawiony w glosowanym orzeczeniu, że zawarcie umowy o dożywocie między jedną z osób wymienionych w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych a osobą wymagającą opieki, nie ma wpływu na ocenę spełnienia przez inną z tych osób przesłanek uprawniających do świadczenia pielęgnacyjnego.

Autorka referuje ewolucję orzecznictwa Sądu Najwyższego odnośnie do możliwości występowania przez związki zawodowe z powództwem o ustalenie istnienia sporu zbiorowego (art. 189 k.p.c.). Szerzej przedstawia argumentację najnowszego judykatu z tego zakresu, w którym Sąd Najwyższy odstąpił od wcześniejszego stanowiska i przyjął, że organizacja związkowa ma interes prawny w ustaleniu istnienia sporu zbiorowego, co oznacza, że jest dopuszczalne wystąpienie przez nią przeciwko pracodawcy z powództwem o ustalenie istnienia sporu zbiorowego na podstawie art. 189 k.p.c.