Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 05/2021

Zgrupowania spółek w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych: podobieństwa problemów prawnych i ich rozwiązań z perspektywy regulacji międzynarodowych oraz wybranych porządków prawnych państw członkowskich UE

Corporate groups regardless of their structure are a common phenomenon in conducting business activity, therefore there was a need to address the problem of insolvency of such groups by legislators. The following paper presents regulations regarding corporate insolvency provided in both supranational acts (UNCITRAL Legislative Guide on Insolvency and EU Regulation 2015/848 on insolvency proceeding), as well as in national laws of four EU Member States — Italy, the Netherlands, Poland and Portugal. As shown in the study, each of the above mentioned countries allows conducting insolvency proceedings with respect to corporate groups, albeit with some differences as to its basis (legal acts or legal practise), scope (coordination, procedural consolidation or substantial consolidation) and implementation (court jurisdiction and appointment of supervisory judges or insolvency practitioners). In the paper we compare the regulations adopted by the states in question and point out some obstacles for effective proceedings. Despite some differences, we find most of the solutions similar as they allow consolidation or coordination of cases, and they are in line with the European law on insolvency.

Działalność gospodarcza prowadzona przez zorganizowane grupy spółek jest niezwykle popularna nie tylko w Unii Europejskiej. Natomiast wykonywanie działalności wiąże się nierozerwalnie z możliwością popadnięcia w stan niewypłacalności, w tym także o charakterze transgranicznym. Artykuł przedstawia regulacje dotyczące niewypłacalności przedsiębiorstw, zawarte w aktach ponadnarodowych (UNCITRAL Legislative Guide on Insolvency oraz rozporządzeniu UE 2015/848 w sprawie postępowania upadłościowego), a także w przepisach prawa krajowego czterech państw członkowskich UE — Włoch, Holandii, Polski i Portugalii. Jak pokazują badania prowadzone przez naukowców z wymienionych krajów w ramach projektu ACURIA, każdy z tych krajów umożliwia prowadzenie postępowań upadłościowych w odniesieniu do grup kapitałowych, jednak istnieją pewne różnice co do ich podstawy (są to albo akty prawne, albo ustalona praktyka stosowania prawa, jak np. w Holandii), zakresu (koordynacja, konsolidacja proceduralna lub konsolidacja merytoryczna) oraz realizacji (jurysdykcja sądów i powołanie sędziów nadzorczych lub zarządców). W artykule porównano regulacje przyjęte przez te państwa i wskazano na bariery efektywnego postępowania. Chociaż istnieją pewne różnice, większość rozwiązań jest, zdaniem autorów, podobna. W większości porządków prawnych pozwalają one na konsolidację postępowań lub koordynację spraw i są zgodne z europejskim prawem upadłościowym (także z tzw. soft law).

UE — nowym liderem Zielonej Gospodarki? Gospodarka o obiegu zamkniętym w regulacjach prawa unijnego

Municipal waste management for many years has remained in the center of attention of the European Commission. The purpose of this paper is to present the concept of circular economy in European legislation, which defines key issues for detailed policies and action plans as well as provides guidelines for the Member States showing, at the same time, the way for economy transformation. Over the last five years, the European Commission has issued several significant documents discussing many commendable policies. The main objective of these policies is to prevent the creation of waste by solving the issue of waste "at source" and enabling the maximum possible recycling of raw materials and energy. At the same time, these policies pose a tough challenge for many EU Member States in terms of implementing new environmental protection laws. The analysis of legislation in this field will bring an answer to the question whether the European Union may soon become a "Green Economy" leader.

Gospodarka odpadami komunalnymi jest od wielu lat obszarem szczególnego zainteresowania Komisji Europejskiej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy) w regulacjach prawa unijnego, które zakreślają ramy problemowe dla polityk szczegółowych i programów działania oraz stanowią wytyczne dla krajów członkowskich, pokazując jednocześnie drogę transformacji gospodarki. W ostatnich pięciu latach Komisja Europejska wydała kilka bardzo istotnych dokumentów, podejmujących wiele zasługujących na aprobatę polityk. Celem tych polityk jest przede wszystkim zapobieganie powstawaniu odpadów przy rozwiązywaniu problemu odpadów „u źródła” oraz maksymalne możliwe odzyskiwanie zawartych w nich surowców i energii. Jednocześnie polityki te stanowią niełatwe wyzwanie dla wielu państw członkowskich UE w zakresie wdrożenia nowych regulacji w obszarze ochrony środowiska. Analiza regulacji w tym obszarze umożliwi odpowiedź na pytanie, czy Unia Europejska stanie się wkrótce liderem Zielonej Gospodarki.

W ostatnich latach na krajowym rynku funduszy inwestycyjnych widoczna jest tendencja wyrażająca się w konsolidacji tego rynku, która to konsolidacja ma szczególne aspekty tak prywatno-, jak i publicznoprawne. Najważniejszym elementem w ramach tego procesu jest bowiem uprawnienie KNF do sprawowania kontroli nad przepływami kapitałowymi zachodzącymi w obrębie danej instytucji finansowej, tj. w danym towarzystwie funduszy inwestycyjnych. Naczelną ideą tej regulacji jest niedopuszczenie do przejęcia kontroli nad danym TFI i niedopuszczenie do uzyskania znacznego wpływu na zarządzanie TFI przez akcjonariuszy, którzy nie dają rękojmi prawidłowego funkcjonowania TFI i nie zapewniają stabilności i bezpieczeństwa jego dalszej działalności. W treści niniejszej części publikacji autorzy odniosą się w szczególności do kwestii decyzji w sprawie zakazu wykonywania prawa głosu z akcji TFI lub zakazu wykonywania uprawnień podmiotu dominującego TFI, a także wskażą publicznoprawne konsekwencje wydania przez Komisję Nadzoru Finansowego takiej decyzji, odnosząc się również do aspektów prywatnoprawnych.

Obowiązująca od połowy 2018 r. ustawa o wspieraniu nowych inwestycji, kilkakrotnie już nowelizowana, istotnie zmienia warunki wsparcia inwestorów, w porównaniu z inwestycjami realizowanymi na terenie specjalnych stref ekonomicznych. Obie formy wsparcia mogą być stosowane równolegle, nawet w odniesieniu do tego samego przedsiębiorcy, który inwestuje na różnych obszarach, tzn. w specjalnej strefie ekonomicznej oraz na innym prawnie wyodrębnionym obszarze. Celem artykułu jest analiza i ocena regulacji prawnych warunkujących wydanie decyzji o wsparciu oraz stosowanie instrumentu wsparcia mającego postać zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych z nowej inwestycji. Wykazano, że łączne spełnienie dwóch warunków umożliwia zwolnienie z opodatkowania dochodów wygenerowanych z nowej inwestycji — mowa tu o prowadzeniu działalności wymienionej w decyzji o wsparciu na obszarze wskazanym w tej decyzji. Ściśle z nimi jest związane zastrzeżenie, że wartość zwolnienia podatkowego nie może przekroczyć limitu pomocy publicznej przysługującej temu podatnikowi. Ustanawiając powyższe warunki ustalono, że zwolnienie z opodatkowania ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy, gdyż nie obejmuje innych dochodów osiąganych przez podatnika. Przyjęcie przez ustawodawcę szerokiej definicji pojęcia „nowa inwestycja” sprawia, że w jednakowym stopniu powinny być wspierane inwestycje w pełni nowe oraz inwestycje polegające na rozbudowie lub modernizacji należących do danego przedsiębiorcy już uprzednio istniejących środków trwałych.

Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest analiza orzecznictwa sądów administracyjnych pod kątem przestrzegania dyrektyw interpretacyjnych wynikających z art. 22 Konstytucji RP: zasady ścisłej i literalnej wykładni ograniczeń wolności gospodarczej oraz zasady in dubio pro libertate. W ramach analizy badane są orzeczenia dotyczące czterech zagadnień: sposobu liczenia maksymalnego czasu kontroli organu administracji u przedsiębiorcy, właściwej stawki VAT dla żywności typu fast-food serwowanej na wynos, dopuszczalności traktowania paczkomatu jako obiektu budowlanego oraz konstytucyjności restrykcji przeciwepidemicznych. Celem artykułu jest przedstawienie standardu konstytucyjnego w zakresie wolności gospodarczej i ustalenie, jakie znaczenie odgrywa on w praktyce orzeczniczej.

Szeroka definicja dokumentu w art. 77³ k.c. ma charakter ramowy, o zasięgu systemowym. Każdy nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią stanowi dokument, choć jednocześnie w obrocie może występować wiele jego różnych postaci. Artykuł omawia istotę regulacji art. 77³ k.c., starając się wyjaśnić kwestie sporne na tle dotychczasowego dorobku doktryny i orzecznictwa. Równoległym celem opracowania jest zwrócenie uwagi na to, że inne przesłanki przesądzają o istnieniu dokumentu, a inne o uznaniu dokumentu za prawidłowy, ważny lub kompletny.

Glosowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczy problematyki kontroli stosowania przez administrację skarbową blokady rachunku bankowego przedsiębiorcy z powodu możliwości jego wykorzystywania do wyłudzeń skarbowych. Trafny jest pogląd Sądu, że przesłanki krótkiej blokady rachunku podlegają kontroli sądowoadministracyjnej. Wynika to z prokonstytucyjnej wykładni art. 119zv § 1 i art. 119zw § 1 Ordynacji podatkowej. Nie można natomiast zaaprobować że stanowiska Sądu, że kontrola przesłanek krótkiej blokady jest możliwa dopiero w wyniku zaskarżenia postanowienia Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) w przedmiocie przedłużenia na czas oznaczony blokady rachunku bankowego przedsiębiorcy.