Praca i Zabezpieczenie Społeczne 06/2021

Artykuł przedstawia prawne uwarunkowania oraz praktykę zakładowych układów zbiorowych. Punkt wyjścia stanowi analiza przepisów kształtujących zakładowe układy zbiorowe, w tym zasady ich zawierania, mechanizm obowiązywania oraz relacje do innych autonomicznych źródeł prawa pracy. Na tym tle prezentowane są dane dotyczące liczby zawieranych i obowiązujących układów zakładowych oraz zakresu objęcia pracowników i innych osób, do których układy zbiorowe są stosowane. Prezentowane dane stanowią efekt badań przeprowadzonych w okręgowych inspektoratach pracy oraz zestawienia analiz i sprawozdań przygotowywanych przez Główny Inspektorat Pracy. Autorzy podejmują próbę oceny potencjalnej i rzeczywistej roli układów zakładowych w kształtowaniu warunków zatrudnienia, zwłaszcza wobec całkowitego załamania się rokowań wielozakładowych.

Prawne gwarancje możliwości podejmowania i realizowania działalności przez dziennikarza mają istotne znaczenie dla wypełniania jego misji służenia społeczeństwu i państwu. Wśród nich od wielu lat w medioznawstwie rozważano konieczność wprowadzenia do polskiego porządku prawnego tzw. dziennikarskiej klauzuli sumienia. Ostatecznie przyjęła ona formę normatywną w 2017 roku. Jej treść i znaczenie wymagają rozważenia zarówno z perspektywy medioznawczej jak i prawnej, którą to próbę podejmują autorzy w niniejszym artykule.

21 stycznia 2021 r. odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa „Praca zdalna jako instytucja prawa ochrony pracy”, zorganizowana przez Katedrę Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego oraz Polską Sieć Naukową Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego COOPERANTE za pośrednictwem platformy MS Teams. Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony środowiska akademickiego, jak i praktyków prawa. Wzięło w niej udział 110 uczestników reprezentujących 15 ośrodków naukowych, a także Państwową Inspekcję Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, NSZZ „Solidarność”.

Artykuł dotyczy obowiązku informowania pracownika o warunkach zatrudnienia wynikającego z nowej dyrektywy unijnej w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w UE. Autorka wskazuje na cel wydania nowej dyrektywy, ale przede wszystkim koncentruje uwagę na zmianach, jakie zostały w niej wprowadzone w porównaniu z rozwiązaniami przyjętymi w omawianym zakresie w obowiązującej jeszcze dyrektywie 91/53/EWG, biorąc pod uwagę zakres podmiotowy, przedmiotowy oraz sposób realizacji tytułowego obowiązku. W artykule podjęto również próbę wstępnej, ogólnej oceny przepisów prawa polskiego z tej perspektywy.

Autorka przedstawia problematykę wpływu obniżonego wymiaru czasu pracowników w oparciu o porozumienia zbiorowe oraz inne rozwiązania przewidziane w kolejnych tarczach antykryzysowych na zasiłki z ubezpieczenia chorobowego. Analizuje wprowadzone rozwiązania covidowe mające na celu minimalizację strat z tego tytułu u osób pełniących role rodzicielskie i opiekuńcze. Autorka poddaje także w wątpliwość zasadność dalszego utrzymywania obecnego brzmienia art. 40 ustawy zasiłkowej.

Zasady zatrudniania kadry menedżerskiej, pomimo licznych głosów w literaturze o konieczności ich unormowania, nie zostały dotąd objęte regulacją eliminującą istniejący stan niepewności. Artykuł przedstawia analizę dopuszczalności pracowniczego zatrudnienia większościowych wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w oparciu o wypowiedzi judykatury. W dotychczasowym orzecznictwie jednolicie przyjmuje się niedopuszczalność zatrudnienia pracowniczego wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w tej spółce. Problematyczne pod kątem prawnej kwalifikacji pozostają natomiast sytuacje, w których oprócz wspólnika dominującego występuje jeszcze wspólnik lub wspólnicy, których nawet łączny udział w spółce jest na tyle niewielki, że można przyjąć, iż pozostaje on bez wpływu na funkcjonowanie spółki. W najnowszych wyrokach zauważalna jest tendencja do coraz szerszego stosowania konstrukcji tzw. wspólnika iluzorycznego, która nakazuje przyjęcie fikcji prawnej istnienia spółki jednoosobowej pomimo formalnie wieloosobowego podmiotu. Nasuwa się więc wciąż aktualne pytanie, przy jakim stosunku udziałów w kapitale spółki wspólnik staje się niemal jedynym udziałowcem, a pozostały wspólnik staje się udziałowcem „iluzorycznym”.

Autorka przedstawia wnioski, które płyną z orzecznictwa Sądu Najwyższego w odniesieniu do modyfikacji ochrony pracowników szczególnie chronionych w sytuacjach objętych przepisami ustawy o zwolnieniach grupowych. W szczególności dotyczy to podziału tych pracowników na różne kategorie oraz przesłanek warunkujących możliwość zastosowania wobec nich wypowiedzenia warunków pracy i płacy.

Przekonania religijne pacjenta a transgraniczna opieka zdrowotna (sprawa C-243/19)

The subject of this paper is the judgment of the Court of Justice of the European Union from 29 October 2020 in case C-243/19. There are two important issues discussed: 1) if the patient's religious beliefs might be a reason for granting the prior authorization accordingto articles: 20(2) of Regulation No. 883/2004 and 8(5) and (6)(d) of Directive 2011/24, 2) the difference between the rules of the reimbursement of costs of cross-board healthcare set in the Regulation No. 883/2004 and in the Directive 2011/24.

Przedmiotem opracowania jest wyrok TSUE z 29 października 2020 r. w sprawie C-243/19. Zostały w nim omówione dwa istotne zagadnienia: 1) czy przekonania  religijne pacjenta mogą stanowić przesłankę wydania uprzedniej zgody, o której mowa w art. 20 ust. 2 rozporządzenia nr 883/2004 i w art. 8 ust. 5 i 6d dyrektywy nr 2011/24, 2) różnica pomiędzy zasadami zwrotu kosztów transgranicznej opieki zdrowotnej określonymi w rozporządzeniu 883/2004 i w dyrektywie nr 2011/24.